Miljoenen voor ICT maken overheid er niet leuker of eenvoudiger op

“De plannen waren revolutionair, begin jaren negentig, maar het is verzand in loze beloften en spaarzame verbeteringen. Na tien jaar spreken we nog steeds over de één-loket-ambitie. Voor- en achterszijde van overheidsorganisaties zijn nog immer niet met elkaar verbonden.”
Het duo verwijt de politiek geen aandacht te schenken aan de uitvoering van beleid. Bovendien heeft niemand bij de overheid een idee heeft van de totale kosten en baten van alle automatisering.

Sabotage
Het afgeblazen shared service center voor HRM bij het Rijk, P-Direkt, is een typisch voorbeeld van sabotage door ministeries die geen invloed wilden verliezen: schade 21 miljoen euro. Het rapport voorspelt de conclusies van de Rekenkamer, die de gang van zaken onderzoekt: “P-Direkt is mislukt door gebrek aan politieke aansturing en succes van ambtelijke sabotage.” Van Dam en Timmer stellen dat vergelijkbare belangenconflicten de automatisering van de zorg tegenhouden. Gegevensuitwisseling tussen huisarts, apotheek, ziekenhuis en verzekeraar levert vooral patiënt en overheid winst op. Geen enkele minister vindt gegevensuitwisseling belangrijk, aldus de PvdA’ers. “Ze laten het over aan het veld. Een garantie dat er niets gebeurt.”
Het rapport van Timmer en Van Dam beschrijft hun bezoeken al dan niet ‘ undercover’ aan overheidsinstituten waaronder gemeenten, ziekenhuizen, de rijksdienst voor het wegverkeer en het arbeidsbureau. Bij ieder bezoek wilden de twee weten of de toepassing van ICT de overheid voor de burger eenvoudiger heeft gemaakt. De burger wil van de overheid een vergelijkbare dienstverlening als van internetwinkels, stellen ze. Die wil niet wachten tot de overheid komt met informatie via TV of folder, maar wil deze zelf kunnen ophalen via internet. “Als in zijn buurt wordt gebouwd, wil hij het weten.” “Het beeld is duidelijk. Ondanks miljoenen uitgegeven aan ICT-programma’s komen verbeteringen niet van de grond.”
Van Dam wil dat gevolgen van aanpassingen van bijvoorbeeld de sociale zekerheid meteen worden doorgegeven via internet, op een website waar burgers alle gegevens zien die de overheid van hen heeft. “Nu denken de meeste Nederlanders ‘een aanpassing van de WW? Dat raakt mij niet.’ Maar het is ook hun verzekering. ”
Overheids-ICT-proeftuin Ictu begon aan proeven voor deze persoonlijke internetpagina (PIP). BZK zal erover begin volgend jaar een besluit nemen. De twee sociaal-democraten: “Maar hij moet er komen. En met hoge ambities.”