Brussel maant ISP’s tot herziening internet
De Europese Commissie wil het bedrijfsleven doordringen van de noodzaak te beginnen met de overschakeling van de huidige IP-versie vier naar IPv6. Het IPv6 Service Launch Event, waar Liikanen sprak, was dan ook mede georganiseerd door de Europese Commissie. Tot nu toe bestaat er nog weinig animo bij de doelgroep. Enkele internetproviders zetten een testnetwerk op waar een aantal enthousiaste technici zich nu op uitleven. Het merendeel van de ISP’s is echter huiverig omdat de omschakeling miljoenen euro’s kost, een grondige aanpassing van de systemen vergt en bovenal maar weinig voordelen biedt. Pim van Stam, beleidsmedewerker van ISP-brancheorganisatie NLIP, bekijkt de zendingsdrang van Liikanen dan ook met scepsis. "Hij richt zich voor een belangrijk deel op eindgebruikers terwijl die er niet veel mee te maken hebben. IPv6 biedt geen nieuwe features, alleen meer IP-adressen." Volgens Van Stam voldoen een aantal technische oplossingen om het probleem van het gebrek aan IP-adressen te bestrijden. "Voor normaal surfen bestaat het tekort niet." Scheef Die stelling gaat op voor de dienstverleners in de Westerse wereld. Het tekort aan adressen op het internet knelt daar het minst. De verdeling van IP-adresblokken is in het verleden erg scheef verlopen. De Verenigde Staten - met ruim 200 miljoen inwoners - hebben zich zo’n driekwart van de beschikbare 4 miljard adressen toegeëigend. China en Zuid-Korea, die samen meer dan 1,3 miljard inwoners hebben, hebben respectievelijk slechts 38,5 miljoen en 23,6 miljoen adressen gekregen. Voor één aansluiting per huishouden is de toebedeelde adresruimte daar dus al volstrekt onvoldoende. Verder groeit het aantal apparaten dat toegang wil tot internet exponentieel. Steeds meer huishoudens beschikken over meer dan een PC. Denk echter ook aan de miljarden mobiele telefoons, allerlei apparatuur in huis, zoals koelkasten en magnetrons, en apparaten die in de nabije toekomst zonder menselijke tussenkomst willen communiceren zoals de frisdrank- en snoepautomaten en signaleringssystemen in het verkeer. Bij de ontwikkeling van nieuwe technologie moet het gebruik van IPv6 dan ook worden gestimuleerd, vindt ook Stam. Achterop Met IPv6 kunnen wel 34 sexiljoen (een getal van 39 cijfers) adressen worden uitgegeven, reden voor overheden en bedrijfsleven in de Aziatische regio het voortouw te nemen in de implementatie van IPv6. Japan, China en Zuid-Korea willen al in 2005 beginnen met de invoering. De grote Aziatische elektronica- en telecombedrijven hebben zich daaraan gecommitteerd. Amerika en Europa dreigen dus achterop te raken. Voor de Nederlandse ISP XS4all, die vorig jaar een deel van zijn netwerk geschikt maakte voor IPv6, is eerder de verbeterde veiligheid van het nieuwe protocol een drijfveer. "IPv6-verkeer kan automatisch worden versleuteld door de ingebouwde IPsec-beveiliging. In IPv4 moet IPsec apart worden geïnstalleerd", legt Simon Hania, technisch directeur van XS4All, uit. Dat levert op dit moment overigens een pikant probleem. XS4All kan door deze intrinsieke beveiliging niet al het IPv6-verkeer ‘tappen’ wanneer het openbaar ministerie daarom zou vragen. De internetserviceprovider overtreedt daarmee de wet. Hania: "Wij willen toch door met de test omdat wij het belangrijk vinden dat Nederlandse systeembeheerders ervaring kunnen opdoen met deze innovatie." Ook de Amerikaanse regering maakt zich zorgen over de sterk verbeterde beveiliging in het nieuwe protocol, dat de strijd tegen het terrorisme in de wielen kan rijden. Tegelijk ziet het Amerikaanse ministerie van Economische Zaken ook de voordelen wel in. In het voorjaar levert een speciaal daartoe opgerichte commissie naar verwachting een beleidsadvies aan de president. Het Amerikaanse ministerie van Defensie wil overigens in 2008 volledig overschakelen op IPv6. De Europese Commissie zet zijn initiatief kracht bij via subsidies aan verschillende internationale onderzoeksprojecten. De afgelopen vier jaar heeft de Commissie 85 miljoen euro gestoken in diverse projecten die de obstakels voor grootschalige implementatie moesten onderzoeken. Verder steunt de EC de testbedprojecten Euro6IX en 6Net de komende drie jaar met 17 miljoen euro. Hania is enthousiast dat de Europese Commissie zich zo vierkant opstelt achter de ontwikkeling. "Het gaat erom dat de algemeen en financieel directeuren van de grote telecombedrijven inzien dat zij moeten investeren in hun netwerk en opleidingen van hun personeel." Business case Uitbreiding van het IPv6-netwerk naar de haarvaten van de ADSL-verbindingen is een belangrijke volgende stap, meent Hania. Nu nog moeten de IPv6-pioniers een truc toepassen door een IPv6-tunnel op te zetten over het IPv4 van de ADSL-verbinding. Ook KPN ziet het belang van IPv6 in. Het komend halfjaar doet het telecombedrijf een proef die een model moet opleveren voor de invoering van het protocol. Dat model is nodig om te kunnen rekenen aan een business case, legt KPN-woordvoerder Bram Oudshoorn uit. "Het is duidelijk dat de investeringen niet meteen zijn terug te verdienen. Onze technische mensen zijn er echter van overtuigd dat IPv6 er komt. We moeten de invoering echter ook zakelijk kunnen motiveren." Ervaring Hania wil ook dat systeembeheerders en de technici van de telecombedrijven ervaring opdoen en die delen met anderen. Niet alleen het netwerk maar ook alle aangesloten computers, de mailserver en alle applicaties moeten met IPv6 overweg kunnen, wil het werken. "We moeten als het ware weer hetzelfde proces doormaken als bij de invoering van IPv4 in de jaren 80 en 90." Bovendien is deze testfase belangrijk voor het bug-vrij maken van alle systemen, voordat straks de kritische toepassingen worden overgeheveld naar het nieuwe protocol. Prestaties Veel van de apparatuur waarmee netwerken worden gebouwd is inmiddels geschikt voor IPv6. Dat geldt ook voor de belangrijkste besturingssystemen. Maar er schuilt wel een addertje onder het gras. "Omdat het om nieuwe techniek gaat, blijven de IPv6-prestaties van bijvoorbeeld routers nog vaak achter bij de snelheid die het apparaat met IPv4 kan leveren. IPv6-routing wordt vaak nog in software gedaan terwijl de IPv4-routing in hardware is gegoten", waarschuwt Hania. De IPv6-faciliteiten bij XS4all trekken flinke belangstelling. Het afgelopen jaar hebben ruim drieduizend van de 120 duizend abonnees een IPv6-nummerreeks aangevraagd. Hoeveel er daarvan daadwerkelijk gebruik maken, wordt volgens Hania niet bijgehouden. "Er zijn er enkele tientallen zeer actief in een soort ‘professionele’ hobbysfeer. Zij zien het als een uitdaging en dragen hun verworven kennis actief uit."