10.000 Nederlanders eisen schadevergoeding van virusscanner

Begin deze maand is de kwestie van datadoorverkoop door Avast in een Nederlandse stroomversnelling gekomen. Toen stelden burgerrechtenorganisatie Privacy First en stichting Consumers United In Court (CUIC) dat een schadevergoeding gepast is en sleepten ze de Tsjechische antivirusgigant voor de rechter, meldde het AD. "Het is bizar dat uitgerekend dit bedrijf, dat staat voor online veiligheid, ons zo collectief voor de gek heeft gehouden", aldus een woordvoerder van de belangenbehartigers voor privacy en consumenten.

Jaren terug en toen gestopt

Een woordvoerder van (CUIC) bevestigt nu dat de civiele zaak tegen Avast vorm begint te krijgen. Inmiddels hebben 10.000 vermeend gedupeerde Nederlanders zich aangesloten bij de massaclaim. Avast verdiende tussen mei 2015 en januari 2020 miljoenen met het doorverkopen van gevoelige gegevens van miljoenen Nederlandse klanten. Onder de afnemers van deze datapakketten bevonden zich techreuzen als Microsoft en Google, maar ook derde partijen als consultancy McKinsey, frisdrankconcern Pepsi, winkelketen Home Depot, uitgeverij Conde Nast en finance-softwaremaker Intuit.

Deze praktijk van Avast, dat gratis antivirus levert, is begin 2020 voor het eerst onthuld door onderzoekers en technieuwsmedia in de Verenigde Staten. De leverancier heeft het uiteindelijk toegegeven en een einde gemaakt aan die bedrijfsactiviteit. Daarbij zijn ook excuses aangeboden door de CEO. "Dus het is gestopt, maar het heeft voor zover we kunnen zien een jaar of vijf geduurd", zei CUIC-voorzitter Willem Hendriks tegen BNR begin deze maand.

Complete surfgedrag van klanten

Hij vertelde dat Avast "eigenlijk je complete surfgedrag" verzamelde om dat vervolgens door te verkopen. Dit omvatte dus ook het online gedrag van mensen en berichten die ze op sociale media plaatsten. "Het gaat over zaken als seksuele voorkeuren, religieuze en politieke voorkeuren, je financiële situatie. En dat gaat allemaal tot op het IP-adres, dus tot op de persoon nauwkeurig."

De afgelopen jaren hebben meer dan 435 miljoen gebruikers, waaronder vijf miljoen Nederlanders, op hun smartphone of pc antivirussoftware van Avast geïnstalleerd staan. Het gaat om producten als Avast Secure Browser, AVG Online Security en AVG Secure Browser. (Die twee laatstgenoemden zijn door de overname van de Tsjechische antivirusconcurrent AVG Technologies in handen gekomen van Avast. Tegenwoordig valt het bedrijf onder Norton, dat ook een bekend securitymerk is.)

800 tot 1100 euro per gebruiker

De rechtszaak tegen de leverancier van securitysoftware betreft dus klanten die tussen mei 2015 en 30 januari 2020 antivirussoftware van Avast op hun computer, tablet, telefoon of laptop hadden. Naast een geschat aantal van vijf miljoen downloads was Avast soms ook voorgeïnstalleerd op computers die consumenten kochten. Het bedrijf had in die periode naar eigen zeggen een marktaandeel van zo'n 28% in Nederland, waarbij de datadoorverkoop hier volgens CUIC tientallen miljoenen euro's omzet heeft opgeleverd.

In de aanklacht eisen CUIC en Privacy First nu een schadevergoeding van 800 tot 1100 euro per gedupeerde gebruiker. Avast is onlangs uitgenodigd om te praten over "een minnelijke oplossing", maar deze uitnodiging had niet het gewenste resultaat voor de twee belangenorganisaties. Daarom is nu overgegaan tot een rechtszaak tegen de leverancier die met zijn gratis product online veiligheid belooft.