Meta krijgt 1,2 miljard euro boete voor jarenlange AVG-schending

Deze recordboete "is het bewijs dat het net zich sluit rond de populaire netwerksite". Dat stellen de Consumentenbond en Data Privacy Stichting (DPS) in een reactie. Die organisaties voerden eerder met succes een rechtszaak tegen Facebook over de bescherming van privacyrechten. Ook de Nederlandse privacytoezichthouder AP (Autoriteit Persoonsgegevens) reageert positief. De boete "laat zien waar wij als privacytoezichthouders in Europa samen toe in staat zijn". Dat zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens en tevens vicevoorzitter van het Europees Comité voor Gegevensbescherming (EDPB).

'Stelselmatig, herhaaldelijk en voortdurend'

Meta en dochters als Facebook, Instagram en Whatsapp kregen eerder al Europese boetes van honderden miljoenen euro's voor privacyschendingen. Maar nooit eerder was de straf zo hoog, stellen de Europese toezichthouders, verenigd in het Europees Comité voor Gegevensbescherming (EDPB). De overtreding van de Europese privacywet, de AVG, is volgens het EDPB dan ook "heel ernstig". Meta gaat "stelselmatig, herhaaldelijk en voortdurend" in de fout en door de vele miljoenen gebruikers is de schaal "enorm".

De privacywaakhonden vrezen dat de Amerikaanse overheid zich toegang verschaft tot gegevens van Europeanen. Die informatie kan vervolgens worden overgebracht naar de VS, waar inlichtingendiensten aan minder strenge privacyregels gebonden zijn dan Europese.

De EU, de VS en Amerikaanse internetbedrijven touwtrekken al langer over de overdracht van Europese gebruikersgegevens. De Europese rechter zette in 2020 met het afkeuren van het Privacy Shield een streep door daarover gemaakte afspraken. Ook de modelcontracten die Meta met de EU heeft gesloten om toch data te kunnen overbrengen beschermen gebruikers niet genoeg, vindt het EDPB. Vóór medio oktober moet dat zijn rechtgezet.

Dreigende exit uit EU

De VS en de EU werken naarstig aan nieuwe afspraken waarmee de toezichthouders wél zouden kunnen instemmen. Als dat niet lukt, denken sommige grote internetbedrijven erover uit Europa te vertrekken, hebben ze al meermaals gedreigd.

De straf wordt opgelegd door de Ierse privacywaakhond omdat het Europese hoofdkantoor van Meta in Ierland is gevestigd. Meta gaat in beroep tegen de "onnodige" boete. "De mogelijkheid om gegevens over de grenzen heen over te dragen is van fundamenteel belang voor de werking van het wereldwijde open internet", aldus het bedrijf. Meta benadrukt dat Facebook niet per direct stopgezet wordt in Europa. "Onze prioriteit is ervoor te zorgen dat onze gebruikers, adverteerders, klanten en partners van Facebook kunnen blijven genieten terwijl hun gegevens veilig zijn."