'Digitalisering verandert banen, vernietigt ze niet'

'Digitalisering leidt tot een verlies van 47 procent van de banen', was de oneliner die werd gehaald uit het Osborne/Frey-onderzoek van de universiteit van Oxford vorig jaar. Dat was de trigger die de drie auteurs van het boek ‘What to do when machines do everything’, aanzette tot hun eigen onderzoek. "Als je wat verder kijkt naar wat werkelijk in dat onderzoek staat, klopt die conclusie niet", zei Paul Roehrig in een interview met Forbes. "Wat er werkelijk in staat is dat een hoop uitvoerend werk gaat veranderen onder invloed van technologie. Wij noemen dat verbetering. Dus, inderdaad, sommige aspecten van werk zullen weggeautomatiseerd worden. In feite gebeurt dat al."

Veel onderzoekers, maar ook werkgevers en werknemers bekijken een baan vanuit een holistisch oogpunt in plaats van een samenkomst van taken. Sommige taken kunnen weliswaar worden overgenomen door machines, terwijl andere nooit door technologie kunnen worden waargenomen. Wanneer er meer aandacht is voor de verschillende taken, wordt ook zichtbaar welke taken overgenomen kunnen worden om de productiviteit en tevredenheid van werknemers te verbeteren.

Monotone taken kunnen gemakkelijk worden overgenomen door machines. De vaak saaie taken worden sneller, maar ook secuurder uitgevoerd, terwijl de medewerker zich kan richten op kwaliteiten die een machine niet kan waarmaken, zoals: het opbouwen van relaties en het interpreteren en oplossen van complexe situaties. Het automatiseren leidt dus niet tot het vernietigen van banen, maar juist verandering en verbetering. Roehrig: "Wanneer menselijke beoordeling, of empathie of creativiteit of nieuwsgierigheid onderdeel is van het proces, is dat niet iets dat compleet weggeautomatiseerd kan worden. Wat we doen kan veranderen, maar laat de baan niet verdwijnen. Een chirurg kan gerobotiseerde systemen inzetten om procedures uit te voeren, maar er is nog steeds een chirurg aan het werk."

Toch banen weg

De verandering gaat niet zonder dat er bloed vloeit. Uit eigen onderzoek concluderen de auteurs dat 12 procent van de huidige banen zal verdwijnen, maar daar tegenover staat dat 75 procent van de banen dankzij technologie verandert en juist beter wordt uitgevoerd; medewerkers zijn productiever en tevredener. Tot slot voorspellen de onderzoekers dat er 13 procent aan nieuwe banen bij komt.

"Wanneer mensen het hebben over ideeën zoals belasting op robots en een universeel basis inkomen, denk ik dat ze een scenario te pakken hebben dat wellicht in 15 tot 20 jaar realiteit kan zijn", zegt Roehrig. "Maar het is maar een van de tien of twintig scenario's die mogelijk zijn. Het laat juist de verbeteringen die robots kunnen brengen buiten beschouwing. Als we alleen banenvernietiging krijgen, zonder banencreatie, betekent dat een breuk in de geschiedenis. Wij zijn er van overtuigd dat als deze machines zo krachtig zijn, ze creatieve kracht brengen in plaats van destructieve kracht."

De auteurs leiden met het boek de lezer langs ideeën over wat mensen zouden moeten doen wanneer machines steeds meer van bijna alles gaan doen. Daarbij hanteren ze vijf aanbevelingen voor bedrijven om vooruit (AHEAD) te komen in de vierde industriële revolutie:

Automation: Laat de nieuwe machines het routinematig werk doen. Netflix en Uber zijn goede voorbeelden van hoe dat kan.

Halos: Haal data uit je producten en gebruikers en zet die in om nieuwe gebruikservaringen en bedrijfsmodellen te creëren. GE en Nike zijn voorbeelden van bedrijven die hun producten voorzien van halo's van data om zo een inniger relatie met de klant op te kunnen bouwen.

Enhancement: Zie de computer als een collega die je kan helpen je productiviteit en tevredenheid te verbeteren. Zo helpt een GPS systeem de prestaties van de chauffeur te verbeteren met een slimmere navigatie en veiliger rijden door waarschuwingen voor problemen op de weg.

Abundance: Gebruik de machine door nieuwe markten aan te boren bijvoorbeeld door het prijspeil van het bestaande aanbod omlaag te brengen.

Discovery: Gebruik Artificiële Intelligentie waar mogelijk om nieuwe producten, nieuwe diensten en nieuwe industrieën het licht te laten zien. Net als de uitvinding van de elektrische lamp door Edison leidde tot nieuwe ontdekkingen in radio, televisie en transistors, zo zullen deze nieuwe machines leiden tot een nieuwe generatie ontdekkingen.

Roehrig: "De verrassing is dat als we maar slimme beslissingen maken, we de goede acties ondernemen en leren van de bedrijven en individuen die al beginnen met de voordelen te plukken van de vierde industriële revolutie, het heel aardig kan uitpakken als we maar beseffen dat er ook bloed vloeit."