Don’t shoot the messenger

Bij het bouwen van oorlogsschepen moest altijd een afweging worden gemaakt tussen snelheid, vuurkracht en stabiliteit. Een nauwere scheepsromp leverde een sneller schip op, maar kon minder ballast voeren in het ruim omdat de geschutpoorten dan gevaarlijk dicht bij de waterlijn kwamen te liggen. Een bredere romp onder de waterlijn laat meer ballast en geschut toe door het grotere drijfvermogen, maar zorgde voor een minder beweeglijk schip.

De plannen voor het geschut werden tijdens de bouw van het schip meerdere keren gewijzigd, doordat de koning steeds hogere eisen stelde aan het aantal kanonnen en de zwaarte ervan. Het zwaardere geschut en de verstevigde dekken waarop dit stond, verhoogden het zwaartepunt van het schip waardoor het topzwaar werd.

Hoewel de stabiliteit van een schip niet wiskundig berekend kon worden, kon dit wel worden getest. Dit werd gedaan door een aantal mannen meerdere malen van het ene boord van het schip naar het andere te laten rennen om zo te bepalen hoeveel het schip overhelde en hoeveel tijd het nodig had om zich te rechten. Deze test moest bij de Vasa halverwege worden afgebroken omdat gevreesd werd dat het zou kapseizen.

De bouwtechnici hadden de problemen dus wel gesignaleerd, maar koning Gustav Adolf wilde zo graag dat het schip zich zou aansluiten bij de Zweedse vloot op de Oostzee dat niemand het de koning durfde te vertellen.

Waarheid

Herkenbaar? Die keuze om je opdrachtgever de waarheid niet te vertellen? Er liggen bureauladen vol met onvoldoende kritische en dus zinloze rapporten die de opdrachtgever te veel naar de mond praten. Ik las ergens, dat de grootste valkuil voor een datascientist is een rapport te presenteren waarvan de inhoud de opdrachtgever niet bevalt.

Een bedrijf dat of overheid die niet de resultaten van een goede analyse wil kennen, is natuurlijk geen knip voor de neus waard. Echter met name in ‘politieke’ organisaties speelt dit meestal wel een rol. Immers: in zulke organisaties is het beleid niet gebaseerd op feiten maar eerder op geloof. Als je daar met feiten komt die dat geloof ondermijnen, dan heb je als architect of analist meestal een probleem. Je kan dan je rapport aanpassen en de feiten verdoezelen. Maar als je zeker van je zaak bent, zou je dat nooit mogen doen. Je dient er immers hooguit je eigen belang mee. Zolang dat duurt.......

Er vallen in de ICT-branche zelden doden als gevolg van niet-kritische analyses. Maar, zoals we anno 2017 weten: ook de waarheid kan verdrinken.