VVD wil adviescommissie voor blokkeren IT-overnames

Het wetsvoorstel moet voorkomen dat er door overname of investeringen sprake is van ongewenste zeggenschap over telecompartijen in Nederland. Het door EZ-staatssecretaris Mona Keijzer ingediende voorstel omvat echter ook telefoon- en hostingproviders met meer dan 100.000 klanten, naast nog grote internetknooppunten, datacenters en domeinbeheerders. De VVD steunt dit voorstel, mede vanwege de grote impact die de coronacrisis nu heeft; op maatschappij en economie.

Zorg om buitenlandse koopjesjagers

"Die impact is ook zichtbaar als je naar de beurskoersen kijkt. Onze bedrijven bevinden zich nu vaak in een kwetsbare positie en wij moeten voorkomen dat daar misbruik van wordt gemaakt", aldus VVD-Kamerlid Arne Weverling. Hij spreekt de steun van zijn partij uit, maar maakt daarbij enkele kanttekeningen. Het parlement heeft als plicht om wetsvoorstellen van de regering "kritisch te beoordelen, ook in crisistijd".

Weverling stelt dat kritische beoordeling van de Wozt nu een aantal tekortkomingen aan het licht brengt. "De bevoegdheden die de overheid zich met dit wetsvoorstel heeft toegeëigend, zijn namelijk verstrekkend. Met deze wet kan de overheid ingrijpen in private eigendom en zeggenschap, zelfs met terugwerkende kracht." De overheid kan ongewenste - of gewenst gebleken - overnames namelijk niet alleen vooraf tegenhouden maar ook achteraf nog terugdraaien.

Afbakening en onderbouwing

De VVD vreest hieruit onduidelijkheid en daardoor onzekerheid in de markt, wat kan neerkomen op bekoeling van het investeringsklimaat voor telecom- en techbedrijven die onder de Wozt komen te vallen. Weverling pleit dan ook voor duidelijke afbakening van de overheidsbevoegdheid in deze, en dat er meer duidelijkheid moet komen in de basisvoorwaarden voor dit overheidsingrijpen.

Het moet ook "alleen gebruikt worden wanneer daar een duidelijke feitelijke noodzaak toe is. Politieke of maatschappelijke overwegingen en invloeden moeten daarbij geen rol spelen". Op dit punt heeft het Kamerlid twee bezwaren, waarover hij dan ook twee amendementen heeft ingediend. "Allereerst zijn veel van de voorwaarden en criteria op basis waarvan ingegrepen kan worden, niet in deze wet opgenomen", zo merkt hij op. Die onderbouwing moet pas later duidelijk worden, in onderliggende regelgeving. Zijn eerste amendement betreft dan ook de instelling van parlementaire controle op die onderliggende regelgeving, middels een zogeheten voorhangprocedure.

Zijn tweede bezwaar betreft "de afweging die gemaakt wordt om een overname te verbieden of terug te draaien". Om invloed van politieke of maatschappelijke druk te voorkomen, moet er volgens Weverling een adviescommissie worden ingesteld. Dat onafhankelijke en onpartijdige orgaan moet dan adviseren bij een overheidsvoornemen om een overname te verbieden, of alsnog te verbieden. Hij haalt hierbij ook de Raad van State aan die een soortgelijk advies heeft gegeven over de Wozt.

Vrijblijvend advies

Zijn tweede amendement is voor de oprichting van zo'n adviescommissie. Overigens zijn adviezen die daaruit worden gegeven níet dwingend; het blijft bij vrijblijvend advies voor de overheid. "De minister maakt de uiteindelijke afweging, waarmee het primaat bij de politiek blijft, en bij de onderbouwing van die afweging kan het onafhankelijke advies hem of haar ondersteunen", aldus Weverling in het Kamerdebat gisteren. "Wanneer de minister wenst af te wijken van dit advies blijft dit mogelijk, maar dit dient dan wel gemotiveerd te worden."

Volgens de huidige planning wordt het wetsvoorstel, met meerdere moties, morgen (woensdag 22 april) in stemming gebracht. Dat gebeurt dan in de plenaire vergadering.