Afketsen Microsoft-deal bespaart overheid veel problemen

Wel zijn er afspraken gemaakt over een ondersteuningscontract en een Select-licentieovereenkomst, waarbij naar verluidt voor de gehele overheid het ‘kortingsniveau D’ is bedongen bij de aanschaf van nieuwe licenties. Daarbij geldt geen afnameverplichting, zoals wel het geval zou zijn geweest in de oorspronkelijke opzet. Ook Software Assurance, het abonnementsmodel dat standaard onderdeel uitmaakt van een Enterprise Agreement, is niet als optie bovenop de Select-licentie gekozen, zo bevestigt een woordvoerder van Justitie. Ongerust Over het gerealiseerde onderhandelingsresultaat lopen de meningen uiteen. Kamerlid Kees Vendrik van GroenLinks, één van de vragenstellers en fervent voorstander van het gebruik van open source-software, is er niet gerust op. "Het slechte nieuws is dat er kennelijk wel door de overheid onderhandeld is over nieuwe werkplekuitbreidingen en ondersteuning. Men creëert ruimte om door te gaan met Gates. Dat roept vragen op." Vendrik wil niet geloven dat het hier gaat om ‘klein bier’, zoals bijvoorbeeld een tiental extra werkplekken. "Het feit dat er apart onderhandeld wordt doet vermoeden dat het om veel meer gaat. Dan is dat strijdig met de motie die ik twee jaar geleden heb ingediend en met welke de Kamer heeft ingestemd." Hij wil de zaak opnieuw aankaarten in een overleg met de ministers Thom de Graaf en Laurens-Jan Brinkhorst. "Als dat overleg niet bevredigend is, heb ik de neiging te streven naar het maximeren van de budgetten voor dit soort contracten. Dan zijn we er niet zoveel geld aan kwijt." Tevreden Tevredenheid overheerst wel bij Marc Bressers, programmamanager van OSOSS (het ICTU-programma Open Standaarden en Open Source Software bij de overheid), over het laten varen van de overheidsbrede Enterprise Agreement. "Als je over drie jaar de keuze voor open source wilt hebben moet je nu wel die zaken goed aanpakken." De ministeries hebben volgens hem gelukkig door dat hun onderhandelingspositie te lijden zou hebben gehad van zo’n brede overeenkomst. "Het gaat ons om de keuzevrijheid. Ik denk dat die nu goed mogelijk is." De echte megadeal die Microsoft graag zou hebben afgesloten is inmiddels al weer een luchtspiegeling. Eén van de kamervragen betrof de vraag of de overheid überhaupt wel zo’n overheidsbreed contract mocht aangaan zonder een aanbestedingsprocedure. Minister Donner doet, mede namens de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Defensie en EZ of zijn neus bloedt. Er was in een vroeg stadium al gekozen voor de omschrijving ‘raamovereenkomst’. "Omdat het daarbij alleen ging om een aanpassing van voorwaarden zoals die voor de toekomst zouden kunnen gelden met betrekking tot reeds afgenomen Microsoftproducten en daarover derhalve niet met enig ander marktpartij dan Microsoft zelf kon worden onderhandeld, kon daarbij gebruik worden gemaakt van de zogenoemde onderhandelingsprocedure waarbij direct met een bepaalde marktpartij in contact mag worden getreden." Om vervolgens iets verderop te antwoorden: "De aanbestedingsplicht voor de feitelijke afname blijft onverkort op de deelnemende organisaties, dus ook de gemeenten, rusten." Dat laatste kan wellicht gelden voor losse software-aankopen binnen Select-verband, maar strookt niet met een vooraf uitonderhandeld Enterprise Agreement. Waar de minister dus in het geheel aan voorbij gaat is het Software Assurance-aspect van de oorspronkelijk beoogde megadeal. Dat standaardonderdeel van een Enterprise Agreement zou alle betrokken overheidsinstellingen voorzien van licentierechten op Microsoft-producten waarvan tijdens de looptijd van het contract - in dit geval vier jaar - nieuwe versies zouden verschijnen. Dat voor de gehele overheid verplichte softwareabonnement heet bij de minister dus ‘een aanpassing van voorwaarden’ geldend voor ‘reeds afgenomen Microsoft-producten’. Met zo’n uitleg waren de ministeries niet weggekomen als de megadeal wel was doorgegaan. In plaats van samen 147 miljoen euro te besteden kunnen ministeries nu weer gewoon naar eigen goeddunken hun inkoopbeleid voeren, zoals het ministerie van Landbouw, dat al in 2003 besloot zijn Enterprise Agreement te laten verlopen omdat dat het goedkoopst bleek.