Overheid noorden neemt voortouw bij aanleg ‘glas’

Wethouder Koen Schuiling van de gemeente Groningen pleit voor een hechte regionale visie. "In de grote steden lukt het wel met breedband, maar veel van de kleinere gemeenten dreigen buiten de boot te vallen. Daarom is het belangrijk de vraag te bundelen. Gebeurt dat niet dan dreigen versnippering en achterstand ten opzichte van dichtbevolkte gebieden." Belangrijk hulpmiddel De Noordelijke provincies zien de ontwikkeling van de kenniseconomie als een belangrijke hulpmiddel om de regionale economie te stimuleren. De lokale overheden waren twee jaar geleden dan ook zeer tevreden toen het telecombedrijf Tycom besloot hun transatlantische zeekabel in Groningen aan land te brengen. De Groningen Internet Exchange (GNIX, spreek uit djieniks) moest het belangrijkste knooppunt worden in het verkeer tussen New York, Amsterdam en de steden in het Duitse achterland. "De kabel heeft niet direct het effect gehad dat we er van verwachtten", constateert demissionair gedeputeerde Joop Boertjens van de provincie Groningen teleurgesteld. Hij wijt het uitblijven van de voorspelde impuls voor de regio aan de recessie. "De investeringen vertragen en dat heeft het grootste effect in de landelijke gebieden. Het gevolg is dat bedrijven op achterstand komen. Niet meteen, maar doordat de investeringen die hard nodig zijn om in de toekomst succesvol te zijn, uitblijven." Doelstelling De provincie Groningen heeft daarom als doelstelling geformuleerd dat binnen acht jaar 90 procent van de zakelijke gebruikers over een breedbandaansluiting moeten kunnen beschikken. Bovendien moeten binnen drie jaar in zo’n twintig projecten de grote bedrijventerreinen in de regio, zoals de Eeemshaven, zijn ontsloten. Boertjens: "Wij nemen daarbij het voortouw en dat is uniek." Het afgelopen jaar werd een inventarisatie gemaakt van de behoefte aan snelle ontsluiting." Aanvankelijk dacht de regionale overheid aan een grote ring door de hele provincie. Uit de studie bleek een reeks kleinere ringen die met elkaar verbonden worden, meer opportuun. Voor het eerste project, de Reitdiepring, zijn de technische specificaties klaar en begint de aanbesteding binnen enkele weken. De ring die van de stad Groningen loopt langs Lauwersoog en Winsum, moet dit jaar nog in bedrijf komen. Financiering Hoe de ringen gefinancierd gaan worden, is nog niet helemaal duidelijk. "We willen eerst op basis van de offertes de kosten in beeld hebben. Vervolgens wegen we wie het meest profiteert van de ring", zegt Boertjens. Hij verwacht echter dat er voldoende bronnen beschikbaar zijn. "De provincie is ook een klant. Het beheer van bruggen, sluizen en bewakingscamera’s gaat nu via een DSL­verbinding. Daar geven we 50 duizend euro per jaar aan uit. Kapitaliseer je dat over de afschrijvingstermijn van de glasvezelkabel dan heb je 1 miljoen euro." Daarnaast hebben verschillende gemeenten al aangekondigd te willen meebetalen. "Niet zo gebruikelijk in Groningen", grapt de gedeputeerde. Verder wijst hij op de subsidiemogelijkheden in het kader van het stimuleringsregeling ‘Kompas voor het Noorden’. Boertjens verwacht dat de aanleg van de overige kleinere projecten sneller verlopen wanneer het Reitdiepproject eenmaal de weg heeft voorbereid. "De projecten leren van elkaar. Kennisuitwisseling is dan ook van groot belang. Ik verwacht dat bijvoorbeeld een glasvezelproject in de veenkoloniën in de eerste helft van vorig jaar klaar moet kunnen zijn." Boertjens wil dat bij de aanleg over de grenzen van de provincie heengekeken moet worden. De ring in de veenkoloniën in het zuiden van de provincie kan makkelijk worden doorgetrokken naar Emmen. De Reitdiep­ring zou uitgebreid moeten worden met een lus naar het Friese Smallingerland en Drachten. "Wat we moeten voorkomen is dat de ringen ‘eindigen’ in een klein dorp. Daarmee wil ik gemeenten als Leek en Marum niet te kort doen, maar het effect van dit soort initiatieven is veel groter als de ringen verder reiken." Leeuwarden De gemeente Leeuwarden denkt langs dezelfde lijnen. De gemeente legde daar met eigen financiering een glasvezelring door de stad aan. Dat was alleen al voor de bevordering van de concurrentie een belangrijke impuls, stelt beleidsmedewerker economische ontwikkeling Heleen Kerkhof. "We hebben hier in praktijk nog steeds te maken met een monopolie van KPN en zeer ten dele van UPC. Versatel en BT Ignite doen op heel beperkte schaal aan ‘cherrypicking’. Door als gemeente aan te kondigen dat je een eigen ring aan wilde leggen, gingen de prijzen voor telecomdiensten fors naar beneden." Volgens Kerkhof moet door de bundeling van de vraag het bedrijfsmodel geen enkel probleem opleveren. Ze noemt een voorbeeld uit de zorg. "Doordat samenwerkende ziekenhuizen hebben gekozen voor het digitaal verwerken en versturen van röntgenfoto’s besparen zij 50 duizend euro per maand op chemicaliën en films. In de zorg zijn immense besparingen mogelijk. Er is bovendien een hoop geld beschikbaar voor investeringen. Bij de gezondheidszorg vormt juist de organisatie van dit soort zaken vaak meer een probleem dan het regelen van de financiën daarvoor." Minirotonde Zij vindt de aandacht voor de ‘businesscase’ van glasvezelaanleg bovendien sterk overdreven. De kosten van de ring in de gemeente zijn vergelijkbaar met die van de aanleg van een minirotonde. Kerkhof: "Er heeft nog nooit iemand gevraagd naar de businesscase van een rotonde." Jan Kees Kleuver, programmacoördinator ICT van de gemeente Groningen denkt dat het seminar een belangrijke rol heeft gespeeld in de bewustwording van de kleinere gemeenten. "De samenwerking tussen grote steden als Groningen Emmen Assen en Leeuwarden komt toch wel van de grond. Maar als je een grotere marktplaats wilt creëren, moet je daar moeite voor doen."