Mensenrechten en digitalisering

Dit rapport onderzoekt deze uitdagingen, en maakt duidelijk dat om mensenrechten te beschermen onze juridische en ethische systemen vernieuwd moeten worden.’ Conclusie van het rapport is dat er een verdrag moet worden voorbereid dat mensenrechten en menselijke waardigheid in het robottijdperk beschermt. Een mooi streven, maar hoe dan?

Wie is eigenaar van de gegevens?

We leven inmiddels in een tijdperk waarin we bewust, maar zeker ook onbewust, gegevens over ons dagelijks handelen de cloud in sturen. Of het nu gaat om het boeken van een reis, communicatie met overheden of gebruik van slimme wearables voor gezondheidsredenen; alles wordt opgeslagen in de cloud. Dit gebeurt bovendien in toenemende mate zonder dat er ook maar enig bewustzijn is waar de informatie heen wordt verzonden, wie het beheert, wat ermee wordt gedaan. Laat staan dat de burger een goede kijk heeft op wie de eigenaar is van deze gegevens. Rathenau concludeert: ‘Mensen zouden het recht moeten hebben om niet gesurveilleerd of heimelijk beïnvloed te worden, en te kunnen ontsnappen aan de continue analyse die uitgevoerd wordt als onderdeel van het internet der dingen.’ Tevens wordt aangegeven dat burgers de mogelijkheid moeten hebben om anoniem te zijn.

Het streven om niet gesurveilleerd te worden en heimelijk beïnvloed te worden is een nobele en gold reeds voor het digitale tijdperk. Dit is dus niets nieuws. Er zal echter, gelet op de implicaties van de voortschrijdende digitalisering van onze samenleving en de invloed op zaken als privacy en menselijke integriteit, een serieuze discussie moeten worden gevoerd over hoe met dit onderwerp verder om te gaan, zowel binnen als buiten de burelen van de politici. Maar dan ook van buiten naar binnen, zittende op de stoel van de burger.

Hoe verder?

Nederland is met zeven Kamerleden (uit de Eerste en Tweede Kamer) in PACE vertegenwoordigd. Deze vertegenwoordigers, en ook de leden van andere parlementen, zouden het rapport dus serieus onder de aandacht moeten brengen bij hun collega’s in eigen land en daarbij in het achterhoofd houden dat er naar verwachting nog veel innovaties rond Internet of Things op ons afkomen. Aangezien dit alle sectoren van onze samenleving raakt, en daarmee alle ministeries en vele woordvoerders in de Tweede Kamer, is de start van een nieuwe termijn voor Kamerleden een mooi moment om direct de importantie van de digitalisering van onze samenleving prominent op het netvlies te krijgen.