Autoriteit Persoonsgegevens deelt aanbevelingen voor smart cities

Gemeenten kunnen technologie inzetten om bijvoorbeeld verkeersstromen en bezoekersaantallen te meten of om uitgaansgebieden te monitoren om de veiligheid en mobiliteit te verbeteren. Daarbij kan een gemeente ook persoonsgegevens verwerken. Maar volgens Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP, bestaat het gevaar ook dat er een surveillancemaatschappij ontstaat waarin mensen niet meer ongedwongen over straat kunnen lopen.

"De inzet van technologie kan gemeenten weliswaar meer inzicht geven in het gebruik van de openbare ruimte, maar dat mag niet zonder stil te staan bij de prijs die de inwoners en bezoekers van die gemeente hiervoor betalen. Hoe verhoudt het verzamelen van hun gegevens in de openbare ruimte zich tot hun vrijheid? Wie kan er allemaal bij die gegevens en waar mogen die voor worden gebruikt? Welke informatie mag aan elkaar worden gekoppeld? De technische mogelijkheden zijn oneindig, maar aan wat ethisch en juridisch toelaatbaar is zit een grens."

De AP benadrukt dat technologie wel degelijk kan helpen om problemen op te lossen en de stad leefbaarder en veiliger te maken. "Maar we moeten het wel zo inregelen dat ze niet zelf allerlei nieuwe problemen en onveiligheidsgevoelens veroorzaken", aldus Verdier. "Bestuurders en ambtenaren moeten de rechten en vrijheden van burgers uiterst serieus nemen. Dat betekent dat zij hun privacy ook daadwerkelijk meenemen bij elke stap in de ontwikkeling naar een smart city. Laat privacy het startpunt zijn van innovatie, niet het sluitstuk.” 

Aanbevelingen

Om de privacy van inwoners te borgen, heeft de AP met hulp van diverse deskundigen en organisaties als Waag, imec-CiTiP/KU Leuven en imec-SMIT/Vrije Universiteit Brussel een aantal aanbevelingen opgesteld voor smart city-toepassingen. Logischerwijs benadrukt de AP dat de basisbeginselen van de privacywetgeving AVG op orde moeten zijn en dat een data protection impact assessment (DPIA) vaak verplicht is.

Daarnaast adviseert de toezichthouder om beleid op te stellen voor de inzet van smart city-toepassingen en om dat beleid te vertalen naar praktische handvatten voor uitvoering. Ook moeten gemeenten kritisch zijn bij de aanschaf van producten en diensten of deze wel aan de AVG voldoen. De AP adviseert verder om te onderzoeken hoe de gemeente inzicht kan krijgen in de sensoren die door derden in de openbare ruimte worden geplaats en om die informatie met burgers te delen. Gemeenten moeten verder voor voldoende mensen en middelen voor het organiseren van privacy binnen de gemeente zorgen.

Tot slot wordt geadviseerd om de kennis van burgers te gebruiken bij het in kaart brengen van de risico's. "Zij kennen hun eigen leefomgeving het best en kunnen meedenken over de gevolgen van een technische toepassing", aldus de AP.