Keuzevak informatica zucht onder lerarentekort

Het tekort aan docenten wordt tegenwoordig al als 'permanent' betiteld, zo meldt het FD, wat zich in het artikel baseert op cijfers van DUO en Centerdata. Het aantal van 23 voltijdbanen dat nu onvervuld is, groeit de komende tien jaar op naar een kleine honderd. Hierbij wordt slechts uitgegaan van het aantal scholen dat nu informatica aanbiedt als examenvak. Wanneer meer scholen het keuzevak willen geven, is een veelvoud van dit aantal docenten nodig. 

In een uitzending van radiostation BNR noemde de voorzitter van de vakvereniging van informaticadocenten I&I, Ramon Moorlag, de afname een 'zeer zorgelijk'. Hij wijst op de toegevoegde waarde voor het vak informatica voor de ontwikkeling van het kind en volgens hem zien de leerlingen deze toegevoegde waarde zelf ook.
De oorzaak van het tekort is volgens hem tweeledig: er is weinig instroom van nieuwe docenten, en veel uitstroom van de eerste generatie docenten. Er werd volgens Moorlag sinds de invoering van het vak in 1994 een grote groep docenten "in één keer opgeleid", en sindsdien is de aanwas van nieuwe docenten gestokt. Om de afstroom van de eerste generatie docenten op te vangen, zijn er volgens Moorlag vele nieuwe docenten nodig.

Zij-instromers belemmerd 

Ook zou de mogelijkheid voor zij-instromers om hun steentje bij te dragen aan de oplossing van het docententekort te moeilijk worden gemaakt, vindt Moorlag. "Het onderwijs is heel slecht ingericht op deeltijddocenten. Als je een bevoegdheid wilt halen om les te mogen geven, worden deze vakken meestal in voltijd gegeven. Dan wordt het wel heel lastig om een bevoegdheid te halen", aldus Moorlag.

In Amsterdam is Teach4Amsterdam volgens Moorlag een mogelijk begin van de oplossing. In samenwerking met de UvA en de VU faciliteert dit initiatief een docentenopleiding die binnen drie jaar zo'n 300 docenten op moet leveren.  

Bedrijfsleven als concurrent

Bijdragend aan het tekort aan docenten is volgens het FD ook de grote concurrentie vanuit het bedrijfsleven. De mogelijkheden op de banenmarkt voor de huidige studenten Informatica zijn na afstuderen eindeloos, en vooral uit het bedrijfsleven wordt hard getrokken aan recent afgestudeerde IT'ers. Dat de banenmarkt zeer veel mogelijkheden biedt voor alumni, blijkt ook wel uit de baangarantie voor Informaticastudenten na hun opleiding.

Zo heeft volgens onderzoek maar liefst 99% van de pas afgestudeerde informatiekundigen vlak na het behalen van het diploma al een baan en liggen de vergoedingen in het bedrijfsleven hoger dan in het onderwijs. Dit werkt het tekort aan informaticadocenten dan ook flink in de hand. 

Bijdrage aan ontwikkeling

Ook in het FD wordt door ondervraagden gewezen op het belang van het vak informatica voor de ontwikkeling van de scholieren. Zo zou het schoolvak de scholieren naast het leren programmeren ook helpen bij het ontwikkelen van hun oplossingsgerichtheid, mediawijsheid en de capaciteiten om informatie te verwerken. Ook legt het een basis in de kennis van sociale media, privacy en versleuteling, zo luidt de mening. 

Deze signalen stroken met de uitkomsten van het onderzoek van AG Connect uit 2017, waarbij 83% van de ondervraagde IT-professionals aangaf het schoolvak informatica het liefst als een verplicht vak te zien. Hiermee schaarde de groep ondervraagde IT-professionals zich achter de woorden van Neelie Kroes, die programmeren “het lezen en schrijven van de toekomst" noemt. De groep is ervan overtuigd dat het de beroepskansen van kinderen schaadt als ze niet al jong opgeleid worden in ICT. Bovendien is het goed omdat er in de toekomst veel ICT'ers nodig zijn. De kans dat kinderen voor een beroep in dit vakgebied kiezen, is groter als ze al vroeg met het vakkennis hebben gemaakt, zo vinden de ondervraagden.

Daarmee lijkt het belang van het vak onderstreept, maar zelfs als keuzevak blijft informatica vooralsnog in zwaar weer te verkeren door het nijpende docententekort. Dit tekort is niet alleen in het vak informatica aan de orde; over de gehele breedte heeft het onderwijs moeite om docenten te werven. Toch willen veel scholen het vak helemaal niet afstoten, maar ziet men zich genoodzaakt dit wel te doen.

De hoop is nu gevestigd op initiatieven als Teach4Amsterdam en bewustwording in zowel het onderwijs als bij de overheid, maar er lijkt nog een lange weg te gaan.