Minister verwijst kwestie Sanderink en Centric door naar derden

De Nederlandsche Bank (DNB) is volgens de overheid voor essentiële en gevoelige taken niet afhankelijk van software van Centric. Dit geldt volgens minister Wopke Hoekstra van Financiën ook niet voor andere overheidsinstellingen, zo geeft hij aan in zijn antwoorden op Kamervragen. Daarin verwijst de bewindsman deels door naar derde partijen, maar geeft hij ook aan dat de overheid de vinger aan de pols houdt.

Schiphol, TenneT, Thales

“Behalve van DNB ben ik niet op de hoogte van andere overheidsinstellingen met cruciale functies die diensten afnemen van Centric. Wel zijn er enkele staatsdeelnemingen die gebruik maken van de diensten van Centric. Zij houden ons op de hoogte van ontwikkelingen.” Hij geeft niet aan welke staatsdeelnemingen dit zijn, en wat het informeren precies inhoudt. Onder de 32 ondernemingen waar de staat een belang in heeft, bevinden zich ook bedrijven met cruciale functies voor Nederland.

Dit omvat bekende namen als luchtvaartmaatschappij Air France-KLM, het Havenbedrijf Rotterdam, casinoketen Holland Casino, gasbedrijf de Nederlandse Gasunie, treinonderneming de Nederlandse Spoorwegen (NS), vliegveld Schiphol, energienetbeheerder TenneT, defensiebedrijf Thales Nederland, en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank). Laatstgenoemde is in ieder geval klant van Centric. De IT-dienstverlener verzorgt daar alle processen voor het betalingsverkeer en beheert de onderliggende infrastructuur plus ICT-diensten.

Sommige van deze bedrijven informeren de overheid dus over ontwikkelingen met betrekking tot Centric, één van Sanderinks bedrijven waar hij eigenaar is en tot voor kort ook topbestuurder was. Recente misdragingen van hem zijn aanleiding geweest voor Kamervragen door CDA-leden Pieter Omtzigt, Evert-Jan Slootweg en Mustafa Amhaouch. Sanderink heeft bij een beslaglegging vlak voor de kerst medewerking geweigerd en zou daarbij ook een politie-inspecteur hebben bedreigd. Daarnaast zou hij digitaal bewijsmateriaal hebben vernietigd of laten vernietigen.

Zaken blijven doen?

Ook heeft de Centric-topman en miljonair zich tot op heden niet gehouden aan diverse gerechtelijke uitspraken in een reeks van rechtszaken, waaruit de beslaglegging is voortgevloeid. “Is het gepast voor DNB en de Nederlandse overheid om zaken te blijven doen met iemand die zich niet aan gerechtelijke uitspraken houdt en gezagsdragers bedreigt en dat nota bene in gevoelige materie zoals ICT en bij gevoelige instellingen zoals DNB?”, luidde één van de Kamervragen.

Minister Wopke Hoekstra van Financiën antwoordt op die vraag nu ontwijkend. Enerzijds verwijst hij door naar Centric-klant De Nederlandsche Bank (DNB), die toezicht houdt op banken in Nederland. “Het is aan DNB als contractpartij van Centric om de kwaliteit van dienstverlening van Centric te monitoren. Dit is onderdeel van de eigen bedrijfsvoering van DNB als onafhankelijk toezichthouder.”

Toch niet terugtreden

Anderzijds stipt Hoekstra het recente terugtreden van Sanderink als bestuurder aan. “Centric en Strukton maakten op 4 januari 2021 bekend dat de heer Sanderink met ingang van genoemde datum zijn bestuurlijke taken bij Centric en Strukton heeft neergelegd.” Daarna is echter het terugtreden bij Oranjewoud weer ongedaan gemaakt, door de commissarissen van dat bouwbedrijf.

Deze ommekeer is begin deze week (25 januari) bekend gemaakt. De antwoorden op Kamervragen over Sanderink en Centric zijn gister (27 januari) gepubliceerd, maar in het Word-document staat 22 januari vermeld als datum van ontvangen. Bij Sanderinks IT-bedrijf Centric is officieel nog wel sprake van terugtreden. Hij heeft daar geen resterende bestuursfuncties meer, verzekert het bedrijf in een verklaring aan AG Connect.

Management vervangen

De eigenaar is eerder al teruggetreden als CEO en heeft ook de rol als bestuursvoorzitter laten vallen. Ondertussen is het management grotendeels vervangen door nieuwe topbestuurders, met voormalig NXP-topman Louis Luijten als opvolger als nieuwe bestuursvoorzitter in plaats van Sanderink. "Uiteraard blijft hij beschikbaar voor advies en overdracht van zijn taken aan Louis Luijten, maar dat is geen officiële rol”, aldus de woordvoerder. Sanderink is in 2013 al een keer teruggetreden als topbestuurder van Centric.

Het IT-bedrijf van grootaandeelhouder Sanderink is net als zijn bouwbedrijven Oranjewoud, Strukton, ingenieursbureau Antea Group en zonne-energiefirma DSS de laatste jaren omgeven door ophef. Dit mede een FIOD-inval bij Strukton en diverse rechtszaken, met ontslagen en plots vertrokken topmanagers bij de diverse bedrijven van de Twentse miljonair. Zijn nieuwe levenspartner Rian van Rijbroek, die zich als cybersecurity-expert en tophacker heeft geprofileerd, zou daarbij een rol spelen.

Smartphone wissen

Zij wordt ook ‘verdacht’ van het op afstand wissen van bewijsmateriaal op Sanderinks smartphone. Dat apparaat was bij de beslaglegging vlak voor kerst in een afgesloten kast gelegd, tijdens overleg met de medewerking weigerende Centric- en Strukton-topman, wist het AD al te melden. Na uiteindelijke overdracht van het toestel, en later nog aanleveren van de pincode voor ontgrendeling, bleek het hele toestel te zijn gewist.

De Kamervragen snijden deze vernietiging van bewijsmateriaal ook aan. “Hoe beoordeelt u de rol van de huidige partner van de heer Sanderink die gevorderde mails en appjes gewist zou hebben? Kan iemand die gevorderde informatie wist betrokken zijn bij een onderneming die essentiële ICT levert aan de overheid?”

Minister Hoekstra gaat hier echter niet op in: “Het is niet aan mij om een oordeel te vellen over het functioneren van een private onderneming dan wel de relatie tussen deze private onderneming en een individu”. De rol en eventuele handelingen van Van Rijbroek zijn een zaak voor Centric, Strukton en Sanderink zelf.

Een soortgelijke afwijzing hanteert de bewindsman voor de vraag over de taak van de Raad van Commissarissen bij een onderneming als een bestuurder “duidelijk wetten overtreedt en niet handelt in het belang van de onderneming”. Hoekstra verwijst naar het Burgerlijk Wetboek waarin wordt gesteld dat elke bestuurder verplicht is tot een behoorlijke taakvervulling. Toezicht daarop is aan commissarissen, “binnen de bandbreedte van de wet en de statuten van de vennootschap”.

Meerdere ministeries

De antwoorden op de Kamervragen betreffende Centric-eigenaar Sanderink zijn gegeven door minister Hoekstra van Financiën namens ook de minister van Economische Zaken en Klimaat (Bas van ‘t Wout) en de staatssecretaris van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst (Hans Vijlbrief). Hierdoor heeft beantwoording iets langer op zich laten wachten, vermeldt Hoekstra nog. “Vanwege de noodzakelijke interdepartementale afstemming is beantwoording binnen de geldende termijn niet haalbaar gebleken.”