Surface met ARM overtuigt nog niet

"Prachtige hardware, ontsierd door buggy software", luidt het harde oordeel van techsite Engadget, die nog relatief mild is vergeleken met The Verge. "De Surface Pro X is de fraaiste computer die ik dit jaar heb gebruikt. Maar we moeten niet kijken naar computers, we moeten ze gebruiken", stelt The Verge. En dat gebruik, daar schort nog wat aan. Mogelijk dat dat nog wordt verbeterd, maar "je moet nooit een gadget vandaag kopen op basis van de hoop dat software morgen komt", adviseert deze reviewer.

'Volbloed' Windows 10

Al met al lijkt Microsoft er met de Surface Pro X nog altijd niet in geslaagd om de gebruikerservaring van Windows op ARM-chips te perfectioneren. Of gewoon redelijk op de orde te krijgen. De gloednieuwe Pro X is namelijk niet Microsofts eerste poging om zijn pc-besturingssysteem te laten draaien op non-x86-processors. Ditmaal is de Windows-maker echter niet gegaan voor een functioneel beperkt besturingssysteem voor ARM-chips, zoals het geflopte Windows RT ooit op de Surface RT.

Verder heeft Microsoft nu zelfs eigen 64-bit processormaatwerk gemaakt voor de Pro X. Om de kloof tussen ARM-hardware en het rijke aanbod aan x86-apps voor Windows te overbruggen, heeft Microsoft een complexe tussenlaag ontwikkeld. Deze ingebakken emulatiesoftware zorgt voor codeconversie tussen het 'volbloed' Windows 10 en de gebruikte ARM-processor. Die onderliggende SQ1-processor is door Microsoft samen met ARM-reus Qualcomm ontwikkeld.

Het herziene, nog dunnere ontwerp van de Surface Pro X krijgt lof van reviewers. Pluspunt is ook de aanwezigheid van relatief veel aansluitingen voor een moderne, dunne tablet. Twee USB-c poorten, een bedrijfseigen oplaadpoort (die niet de enige optie is voor opladen; de Pro X kan ook stroom krijgen via USB-c), een SIM-kaart aansluiting, en een insteekplek voor een microSD-geheugenkaart. Alleen een traditionele hoofdtelefoonaansluiting ontbreekt.

Prijs- en prestatieniveaus

De serieuzere kritiek begint echter bij de prijs. De Surface Pro X wordt als relatief duur gezien. Dit mede doordat Microsoft aangeprezen accessoires zoals de keyboardcover en de Slim Pen (waar een andere en duurdere keyboardcover bij hoort) apart verkoopt, voor ook serieuze prijzen. "Microsofty die extra blijft rekenen voor het keyboard is in wezen een bedrieglijke prijsstelling, want je wilt Windows niet op een tablet gebruiken zonder [toetsenbord -red.]", stelt Engadget.

De ernstige kritiek zit echter in wat Microsofts nieuwste ARM-tablet dan biedt voor zijn geld. Het prestatieniveau blijkt tegen te vallen en de compatibiliteit met apps ook. The Verge merkt op dat Adobe Photoshop technisch gezien wel draait op de Pro X, maar dat het zo langzaam is dat het net zo goed niet hoefde te werken. Sommige apps voor Windows draaien helemaal niet, waaronder benchmarkprogramma's en bijvoorbeeld (de 64-bit uitvoering van) chattool Slack. Naast compatibiliteitsproblemen spelen er ook bugs in Windows 10 op de Pro X zelf. De tablet crasht soms uit zichzelf, klaagt Engadget.

Batterijbelofte

Qua energiezuinigheid, wat de grote belofte van ARM-chips is, scoort de Surface Pro X wel weer redelijk. Hoewel Microsoft een batterijduur van 13 uur aangeeft, komt Engadget uit op 11 uur en 45 minuten. De Surface Pro 7 met Intel-processor haalt 7 uur en 50 minuten, maar de oudere Pro 6 doet het 15 uur en 34 minuten op een volle acculading. Het 2018-model van Apple's iPad Pro met 12,9 inch scherm komt uit op 11 uur en 30 minuten, terwijl Samsungs Galaxy Tab S6 weer beter scoort met 15 uur en 8 minuten. De twee laatstgenoemde tablets gebruiken ARM-processors.

The Verge weet met de Surface Pro X nipt 10 uur te halen, met aangepast gebruik. Regulier, actief gebruik van de ARM-tablet geeft deze reviewer zo'n zes uur aan batterijduur. De techsite oordeelt dat de door Microsoft beloofde 13 uur nogal bescheiden is, beschouwd in het licht van ARM-systemen die wel 20 uur halen op een enkele acculading. De als gemiddeld beoordeelde batterijduur weet dus geen indruk te maken.

'Gok (weer) wagen'

Dat in combinatie met de prestatieproblemen en app-incompatibiliteit leidt The Verge naar een harde conclusie. "Deze machine kopen is in wezen een grote gok wagen dat het app-ecosysteem voor Windows zal opleven om snel een nieuw Windows-initiatief te ondersteunen." En dat is een gok die eerder al is misgelopen met zogeheten metro-apps voor Windows 8, met mobiele apps Windows Phone en vervolgens voor Windows 10 Mobile, met ARM-specifieke apps voor Windows RT, en met UWP-apps voor Windows 10. Maar Microsoft volhardt wel.

Engadgets review van Microsofts nieuwste ARM-tablet: de Surface Pro X