‘Veiling 5G-frequenties mogelijk belemmering voor innovatie en wifi’

Met de landelijke veiling in het najaar van 2019 komt meer frequentieruimte beschikbaar voor snellere en betrouwbare mobiele communicatie voor consumenten en bedrijven. Het Kabinet hoopt zo de koppositie van Nederland op het gebied van mobiele infrastructuur te versterken.

Het gaat deels om frequenties die nu nog niet worden gebruikt voor mobiel internet, zoals de volledige 700 MHz- en 1400 MHz-band. De 700 MHz-band wordt nu gebruikt door Digitenne, een draadloze tv-dienst van KPN. De 1400 MHz-band wordt vooral gebruikt door Defensie en voor wetenschappelijk onderzoek. Een deel van de te veilen frequenties, in de zogenoemde 2100 MHz-band, wordt nu al gebruikt door Vodafone en KPN.

Te lange termijn?

De frequenties kunnen voor twintig jaar worden afgekocht, wat langer is dan de periode van 15 jaar die tot nu toe gebruikelijk was. Dat de frequenties voor twintig jaar worden verkocht, betekent wel dat providers nu een inschatting moeten maken over het nut van de frequenties in 2040. Nico Baken van de TU Delft zegt tegen de NOS dat dit onmogelijk is. “Dat is niet te doen, dat is belachelijk. Wij als wetenschappers proberen vijf tot tien jaar vooruit te denken en zelfs dan worden we verrast.”

De NOS sprak ook met Peter Baltus van de TU Eindhoven, die het met Baken eens is: “Er verandert zo veel dat niemand een betrouwbare voorspelling kan geven. Maar het is wel voorspelbaar dat we dan veel meer spectrum gaan gebruiken. Dus die investering is voor providers minder riskant dan het nu misschien lijkt.”

Bovendien zijn de frequenties die worden geveild populair, omdat ze relatief laag in het radiospectrum zijn, waardoor de antennes niet zo lang hoeven te zijn en de kans groot is dat ze passen in draagbare apparaten.

Belemmering voor innovatie

Voor innovatie kan de veiling echter wel een belemmering zijn, zegt Erik Fledderus, hoogleraar aan de TU Eindhoven. “Nu is het mobiel internet, maar misschien zijn de frequenties over vijftien jaar wel heel ergens anders voor nodig. We kunnen nu nog niet inschatten of de bedrijven die de zendruimte kopen, ook de bedrijven zijn die dat over vijftien jaar nodig hebben”, zegt hij. Te denken valt bijvoorbeeld aan bedrijven die momenteel hard werken aan zelfrijdende auto’s. Volgens Fledderus zou het logischer zijn dat autofabrikanten zelf frequenties in handen krijgen, en niet afhankelijk worden van een telecombedrijven. “Datzelfde geldt ook voor slimme landbouw of onderzoeksdrones”, zegt hij tegenover de NOS.

Vrije frequentieruimte te beperkt

Baltus maakt zich bovendien zorgen om de beschikbaarheid van zogeheten vrije frequentieruimte - de ruimte in de ether die niet voor bepaald gebruik gereserveerd is of alleen door bepaalde bedrijven mag worden gebruikt. Zo maakt wifi hier gebruik van. Volgens Baltus is de kans groot dat er een tekort ontstaat aan vrij spectrum, omdat het 2100 MHz-deel nu toch wordt geveild, ondanks eerdere plannen van de overheid om dit deel vrij te houden. “Terwijl we dat vrije spectrum naar verwachting steeds meer gaan gebruiken.”

Fledderus uit zijn zorgen hier eveneens over. “We moeten ervoor zorgen dat er vrije ruimte blijft. Die ruimte is onder meer belangrijk voor consumenten om apparaten met elkaar te kunnen laten communiceren, zonder dat ze daarvoor een abonnement hoeven af te sluiten bij een telecomprovider.”

Digitale economie pushen

Minister Henk Kamp stelt dat de behoefte van consumenten en bedrijven aan diensten via mobiele communicatie de komende jaren alleen maar verder toeneemt. Met de nieuwe veiling hoopt hij ‘een basis te creëren waarmee de digitale economie in Nederland ook in de toekomst volop kan blijven groeien’.

Hoeveel de overheid hoopt op te halen met de nieuwe veiling is nog niet bekend. De laatste grote veiling van frequenties voor draadloze communicatie was in 2012. Toen sleepten KPN, Vodafone, T-Mobile en Tele2 de frequenties binnen. Die veiling leverde de schatkist 3,8 miljard op.