Windowssaboterende bug duikt op in April Update

Getroffen gebruikers hebben op online-fora melding gedaan van hun misgelopen upgrade naar Windows 10 April 2018 Update (voorheen bekend als Spring Creators Update). Een eerste melding op Microsofts eigen gebruikersforum stamt van 14 mei, kort na het begin van de brede uitrol naar Windows 10-systemen wereldwijd. Vervolgens hebben diverse andere gebruikers daar gepost dat ook hun computers zijn getroffen door het geschetste OS-saboterende probleem. In een recente discussiethread op online-forum Reddit is de zaak verder uitgediept.

Het voornaamste symptoom is dat Windows 10 na installatie van de automatisch gedistribueerde April Update (versie 1803) een reboot uitvoert en daarna uitkomt op een blanco bureaublad. Gebruikers krijgen dan een foutmelding dat het Desktop-bestand niet toegankelijk is. Na het wegklikken van die melding zijn alleen de Prullenbak en taakbalk zichtbaar; geen snelkoppelingen of apps en ook niet de Windows Verkenner.

Flinke hersteloperatie

In eerste instantie leek herstel met de ingebouwde rollback-functie van Windows 10 niet mogelijk. Een Amerikaans computersupportbedrijf heeft in de Reddit-thread, plus een eigen blogpost, het upgradeprobleem van de April Update geanalyseerd en reikt een uitweg aan. Volledige herinstallatie van Windows leek eerst de enige oplossing, maar recovery van de bestaande installatie blijkt toch mogelijk. Daarvoor zijn wel enkele vereisten: een functionele tweede Windows-pc, een USB-stick van 8 gigabyte of meer, een tweede USB-stick met enkele megabytes vrij, en enkele uren tijd.

De grote USB-stick dient voor het prepareren van een Windows 10-installer, die vanaf een andere pc moet worden gedownload en geprepareerd op de stick. De tweede USB-stick is voor het opslaan van een deinstallatieprogramma voor Avast antivirus, dat als oorzaak wordt gezien voor de misgelopen upgrade. Via Taakbeheer (Bestand, Nieuwe taak uitvoeren, Bladeren) moet dan op de effectief gesaboteerde computer de deinstallatie van Avast worden uitgevoerd, waarna dan vanaf de geprepareerde install-stick herstel van Windows 10 moet worden uitgevoerd. Dit levert dan weer de oorspronkelijke, werkende installatie op.

Zoeken naar oorzaak

Op de forumsite van securityleverancier Avast wordt dit probleem met Windows 10 besproken door gebruikers. Tegenover ICT-nieuwssite The Register stelt Avast dat het de kwestie heeft getest en dat het geen problemen weet te identificeren met zijn consumentenpakket. "We kunnen niet uitsluiten dat een klein aantal Avast-gebruikers mogelijk problemen met updaten heeft, maar we zien geen indicaties dat dit wordt veroorzaakt door Avast", aldus de officiële verklaring.

Ondertussen meldt een product manager van het bedrijf op het eigen forum dat Microsoft de uitrol van de April Update naar pc's met Avast tijdelijk heeft stopgezet. Avast en Microsoft werken samen om de oorzaak te achterhalen, maar hebben tot op heden het probleem niet weten te reproduceren. Behalve Avast zou volgens forumposts het blanco bureaublad ook optreden in combinatie met antiviruspakket AVG, dat is overgenomen door Avast. Daarnaast wordt ook McAfee genoemd als geïnstalleerde securitysoftware vóór een mislukte installatie van de April Update.