Vakantieliteratuur

Zo kwam ik ergens begin jaren 90 op vakantie bij een vriend in Frankrijk het boek ‘The Goal’ van Eliyahu Goldratt tegen. Het is een managementboek verpakt als roman. De hoofdpersoon, Alex Rogo, krijgt als klus om een slecht lopende fabriek binnen een paar maanden rendabel te maken. Zijn oude professor helpt hem met orakelachtige adviezen via korte telefoontjes en ontmoetingen. Alex komt zo zelf tot de juiste aanpak die door Goldratt ‘The Theory of Constraints’ wordt genoemd. Door op zoek te gaan naar beperkingen en knelpunten en die stap voor stap en steeds opnieuw weg te werken, komt de fabriek tot bloei en krijgt ook Alex' privéleven een positieve wending.

Het boek intrigeerde me. Die Theory of Constraints zou ook eens op mijn werk in de IT toepasbaar kunnen zijn. Want ik voelde al langer dat het met het waterval-model en de term ‘onderhoud’ van systemen niet goed zat. Het idee van af en toe een lapje erover en vooral niet te veel veranderen, werkt eigenlijk nooit. Want zolang iets operationeel is, dienen zich voortdurend nieuwe problemen en wensen aan. En dus moet je continu verbeteren om de boel beschikbaar en veilig te houden, en je gebruikers en andere stakeholders tevreden. Als je dat nalaat, ontstaat er ‘technical debt’, en lastige ‘legacy’. En tegenwoordig ook lekkage. De Theory of Constraints is intussen, zonder dat we het doorhebben, de IT binnengeslopen. Daarom is het continu doorontwikkelen van onlinesystemen en regelmatig patchen en bijwerken nu de gewoonste zaak van de wereld. En u merkt, ik vermijd de term ‘agile’ zorgvuldig.

Kleine maatregelen

Een ander vakantieboek dat veel indruk op me maakte is ‘Tipping Point Leadership’. Het is verstopt in het bekende ‘Blue Ocean Strategies’ van W. Chan Kim en Renée Mauborgne uit 2015. Het vertelt hoe hindernissen in bestuur en organisaties bij veranderingen kunnen worden weggenomen met ‘disproportionate influencers’. Dat zijn kleine, schijnbaar onbeduidende maatregelen die een enorm effect hebben op processen, organisatie en cultuur. Het boek beschrijft de case van politiecommissaris William Bratton, die met deze aanpak New York rond 1994 in korte tijd veranderde van de meest criminele stad in de VS tot een van de veiligste.

De Theory of Constraints en Tipping Point Leadership hebben mijn visie op de digitale wereld gevormd. Ik ben er in de loop der jaren van overtuigd geraakt dat het voortdurend zoeken naar knelpunten en disproportionate influencers de beste aanpak is voor besturen van systemen en diensten.

Maar ik ben er ook van overtuigd geraakt dat ze de juiste aanpak zijn voor het omgaan met de minder leuke kanten van de digitale wereld. Ik geef een paar voorbeelden.

Spam en standaarden

Spam was ooit een groot probleem. Maar niet de wet die spam verbood, of de pogingen om spammers aan te pakken, leverden iets op. Het tipping point kwam met de toepassing van Bayesian logic in de filters van providers. Niemand maakt zich nu nog druk over spam.
Dat kunnen we doortrekken naar phishing, een sleutelfactor voor digitale inbraken. Iets betere mailfilters die onbetrouwbare mails en linkjes taggen, en je mensen leren niet op die linkjes te klikken: het vermindert digitale inbraken, ransomware en andere gevolgen van kwaadaardige code in je netwerk enorm.

Een ander voorbeeld is te vinden bij de overheid, die normaal gesproken zaken vooral aanpakt met projecten en gelooft in eindresultaten. De adoptie van open veiligheidsstandaarden zoals SSL, DNSSEC, DKIM/DMARC zat jarenlang muurvast. Tot het Forum Standaardisatie besloot om ze op de lijst te zetten. En de site ‘internet.nl’ live bracht waarmee iedereen snel kan zien of je domein of site aan die standaarden voldoet. Door die impliciete naming en shaming en de voortdurende updates van internet.nl steeg de adoptie van de standaarden binnen no time naar 80 procent.

Stapje voor stapje

Ik denk dat we voor het aanpakken van de problemen in de digitale wereld te vaak over het hoofd zien dat we vrijwel alles wat we nodig hebben om ze te lijf te gaan, al ergens op de plank hebben liggen. Niet de Deltaplannen, de eenmalige grote en dure projecten, wetgeving of andere grote, top-down ingestoken veranderingen met illusoire eindresultaten, maar juist de kleine initiatieven en stapsgewijze verbeteringen hebben de hefboomeffecten en maken uiteindelijk het verschil. Tijd om die disproportionate influencers meer te gaan waarderen en in te gaan zetten op het continu verbeteren ervan.

Ik wens u een fijne vakantie met veel leesplezier en inspiratie!