Vooral MBO'ers zullen moeilijker werk vinden

Realiseert u zich, dat u binnen enkele jaren een serieuze businesscase zult moeten maken als u uw medewerkers aan het werk wilt houden? BBC News heeft op haar site een monitor staan die het risico van robotisering voor bepaalde beroepen weergeeft. Om een idee te geven: voor zorgprofessionals is dat ‘quite unlikely’ volgens de monitor. Overigens – gelukkig – ook voor IT-beroepen zoals businessanalisten, architecten en systeemontwerpers.

Ria van RijnMeer van deze auteur

Volgens een recent onderzoek van de Universiteit van Oxford en Deloitte loopt 35 procent van de huidige banen de komende 20 jaar het risico vervangen te worden door automatisering en robotisering.

Ketens volledig automatiseren gaat de laatste jaren steeds sneller en is steeds makkelijker. Landelijke, Europese en wereldwijde berichtenstandaarden komen steeds meer van de grond omdat er breder draagvlak voor is. Data-entrywerk is inmiddels al zo goed als helemaal verdwenen. De klant typt het immers allemaal zelf in en wat we als organisatie weten, geven we door aan onze ketenpartners. Ook veel controles van businessrules in administratieve processen zijn allang volledig geautomatiseerd. (Althans: in het bedrijfsleven; bij de overheid kan dit alles nog steeds veel beter.) En we willen dit als consument. Met aanvragen, meldingen en boekingen zijn we liefst zo min mogelijk tijd kwijt.

The sky is the limit

Met de verdere ontwikkeling van robotisering in combinatie met de mogelijkheden van het Internet of Things is the sky helemaal the limit. En daar is niets mis mee. Gevaarlijk, zwaar en eentonig werk zijn we al eeuwenlang aan het mechaniseren en nu aan het automatiseren en robotiseren. Wat de FNV ook zegt: voor een machinist van een containerkraan is werken met een joystick en een beeldscherm achter een bureau in een kamer met acht collega’s vele malen gezonder, socialer en veiliger, dan je hele shift in je eentje in een te warme (of te koude) glazen cabine werken met een kromme rug en naast je een thermosfles koffie, je lunchtrommel en een lege fles ..... En als er onverhoopt, ondanks alle veiligheidsmaatregelen, tóch een keer iets écht misgaat en je kraan valt om, dan ben je hoogst waarschijnlijk dood.

Desalniettemin: een steeds grotere groep mensen zal in de toekomst steeds moeilijker werk vinden. En dat treft momenteel vooral mensen met een MBO-opleiding.

Businesscase

Vandaar die businesscase: zijn medewerkers je kosten of je baten? Als je bijvoorbeeld het hele proces in het gemeentelijk sociaal domein geautomatiseerd hebt (dat kan), ga je dan de vrijgekomen menselijke capaciteit inzetten om meer tijd te kunnen besteden en zo meer kwaliteit te kunnen bieden aan de groep cliënten, voor wie het allemaal niet zo simpel is? Gaat een zorgbedrijf medewerkers ontslaan omdat ze hun robots moet betalen of gaan ze hen inzetten voor meer en betere interactie met de cliënt, meer kwaliteit van leven en een hogere medewerkerstevredenheid?

De maatschappelijke baten moeten hoog zijn

We zullen dit moeten kwantificeren in meetbare kosten en baten voor onze projecten. En dat is goed. Want op dit moment worden robots in de zorg nog veel te vaak ingezet als leuke gadgets. En volledige automatisering bij de overheid als betere dienstverlening gecombineerd met kostenbesparing. Echter: de kosten van automatisering en robotisering voor de maatschappij zijn hoog; dan moeten de maatschappelijke baten ook hoog zijn.