Blockchain voor het managen van de Digital Enterprise

Voordat we de toepassingsmogelijkheden van Blockchain binnen IT-management beschrijven, is het van belang om de belangrijkste kenmerken en waardeproposities van de Blockchain-technologie te beschouwen, namelijk:

1. Gegevens worden gedistribueerd opgeslagen (niet centraal op één plek) met eenduidig eigenaarschap van data.
2. Informatie kan betrouwbaar over de diverse partijen in de keten onderhouden en gedeeld worden.
3. Real-time transacties zoals bestellingen/aanvragen kunnen efficiënt en transparant worden uitgevoerd.
4. Automatisch kunnen acties op basis van wijzigingen in de Blockchain worden geïnitieerd, denk bijvoorbeeld aan het leveren van toegang na goedkeuring.

Deze kenmerken maken Blockchain uitermate geschikt voor toepassingen waar vele partijen betrokken zijn en waar de betrouwbaarheid van gegevens een belangrijke rol speelt (bijvoorbeeld voor naleving van security, compliance en regelgeving). De Blockchain-technologie maakt veilige en traceerbare transacties mogelijk. De toepassing van Blockchain is niet alleen geschikt als transactienetwerk, maar tevens voor het vastleggen en delen van informatie.

Uitdagingen voor IT-management

Blockchain zou oplossingen kunnen bieden aan de nieuwe uitdagingen waarmee de toekomstige IT-organisatie zal worden geconfronteerd. De IT-organisatie zal zich moeten transformeren naar een meer slagvaardige en wendbare IT-dienstverlener. IT wordt gezien als een strategisch hulpmiddel om bedrijfsprocessen vergaand te automatiseren en nieuwe businessmodellen voor de digitale onderneming mogelijk te maken. Nieuwe ontwikkelingen als cloud, mobile en Internet of Things (IoT) veranderen de manier waarop IT-diensten worden aangeboden. De IT-functie wordt daarbij een dienstenmakelaar en integrator, waarbij diensten en activiteiten van meerdere leveranciers slim worden samengevoegd.

Enkele belangrijke uitdagingen waaraan die de moderne IT-dienstverlener het hoofd moeten bieden:

• Meer leveranciers, teams en partijen betrokken bij de IT-dienstverlening, denk aan het groeiend aantal outsourcing- en cloudleveranciers.
• Stijging van het aantal diensten en dienstencomponenten als gevolg van microservices, SOA en Internet of Things.
• Toename in het aantal aanvragen (service requests), wijzigingen en releases, mede als gevolg van Continuous Delivery en agile development, waarbij aanpassingen vaker en sneller moeten worden doorgevoerd.
• Toename van security events en bedreigingen waarop diverse partijen in de keten moeten acteren.
• Managen van identiteiten en toegangsrechten van gebruikers en de vele devices (en andere componenten) die aangesloten zijn op het netwerk.

Het onderscheidend vermogen ligt in de mate waarin de organisatie in staat is om in samenwerking met diverse partijen snel waarde voor de business te creëren. Naarmate er meer activiteiten worden uitbesteed en diensten worden ingekocht, neemt tevens het belang van coördinatie, afstemming en real-time uitwisseling van informatie over de gehele IT-keten toe.

Samenwerking in de IT-keten

Blockchain is de gedroomde technologie om oplossingen te bieden voor de uitdagingen die komen kijken bij het managen van complexe IT-waardeketens waarbij een groeiend aantal partijen intensief moeten samenwerken. Het betreft hier de problematiek van Service Integration and Management (SIAM) waar we dienstencomponenten van meerdere aanbieders moeten beheren en integreren tot één-business gerichte IT-service. Wat als er een brokerplatform – een veilig dienstenplatform, grootboek, of database zou zijn – waar de IT-consument en IT-dienstverleners kunnen samenwerken en transacties kunnen managen? Blockchains zijn geschikt voor het vastleggen van diverse transacties over de diverse dienstenleveranciers in de waardeketen, denk aan het afhandelen van aanvragen (service requests), managen van gebruikers en uitgifte van toegangsrechten, managen van security-certificaten en API’s om maar een paar voorbeelden te noemen.

Single source of truth

Het moge duidelijk zijn dat het IT-ecosysteem bestaande uit de diverse dienstenleveranciers steeds ondoorzichtiger is geworden. Steeds vaker wordt IT-beheerdata gedistribueerd over meerdere administraties van de diverse IT-partijen in de keten bijgehouden. Iedere leverancier heeft eigen informatiesystemen voor het managen van bijvoorbeeld de productencatalogus, een ITSM-systeem voor incidenten, een CMDB voor configuratiegegevens en securitymanagementsystemen om security-aspecten te beheren. Vervolgens moet bepaalde informatie van deze systemen toegankelijk zijn voor de belanghebbenden in de keten. Deze versnippering van administraties vormt een groeiende uitdaging voor IT-management, denk daarbij aan het bijhouden van configuratiegegevens in een zogenaamde Federated CMDB, het consolideren van de productencatalogus over de diverse leveranciers heen, het beheren van licenties, managen van certificaten of het onderhouden van gebruikers- en toegangsrechten.  

Blockchain kan ervoor zorgen dat deze data gesynchroniseerd en betrouwbaar blijft, zodat alle partijen met dezelfde informatie kunnen werken ('single source of truth').  Dit biedt de mogelijkheid om op een andere manier administraties zoals een CMDB en identity-managementsysteem binnen een multi-vendor-sourcing-landschap vorm te geven. Aangezien de CMDB de basis vormt voor veel IT-activiteiten zoals securitymanagement, incidentmanagement en financieel-beheer, is het vertrouwen in de correctheid van deze gegevens een belangrijke vereiste.

Identity- en toegangsbeheer & cybersecurity

Een andere uitdaging is het managen van gebruikers (en identiteiten) en hun toegangsrechten op applicaties en andere IT-middelen zoals servers en databases. Het betreft overigens niet alleen autorisaties van gebruikers maar tevens van het groeiend aantal systemen (denk aan Internet of Things) die op het netwerk aangesloten worden.

Blockchain kan helpen bij het managen van gebruikers en identiteiten, alsmede bij het uitgeven van toegangsrechten. Het gehele proces van aanvraag tot uitgifte wordt controleerbaar en kan alleen via een geautoriseerde partij worden goedgekeurd. Tevens kan bijvoorbeeld in geval van reorganisaties of uitdiensttreding de rechten automatisch worden ingetrokken.

Blockchain voor Continuous Delivery en DevOps

Het voorbrengingsproces binnen de IT-organisatie bestaat uit een keten van activiteiten en schakels, met vele taken verspreid over meerdere teams in diverse wachtrijen en backlogs. Denk bijvoorbeeld aan activiteiten als:

• Een wens of userstory wordt vastgelegd in de productbacklog.
• De source-code wordt door een ontwikkelaar uitgecheckt, aangepast en vervolgens weer aangeleverd.
• Automatische wordt de build uitgevoerd (denk aan het compileren en integreren van componenten).
• De kwaliteit van de code wordt tevens gecheckt alsmede worden diverse tests uitgevoerd, waarna eventuele defects worden opgelost.
• Vervolgens wordt de wijziging uitgeleverd, geïnstalleerd en beschikbaarheid gesteld aan gebruikers.

Het is doel is om deze waardeketen zo efficiënt en effectief mogelijk te maken, waarbij de traceerbaarheid en transparantie essentieel is. Met de Blockchain-techniek is het mogelijk om alle transacties van de diverse teams en partijen binnen de Continuous Delivery pipeline bij iedere schakel identificeerbaar en controleerbaar te maken. Omdat alle transacties in een openbaar decentraal ‘grootboek’ worden opgeslagen, is alles tot in detail controleer- en herleidbaar. De stakeholders hebben hierdoor inzicht in de actuele status van een aanvraag, user story, wijziging of defect over de gehele IT-voorbrengingsketen heen.

Smart managen van IT-consumptie en kosten

In de moderne IT-infrastructuur worden continue IT-resources bijgeschakeld (of uitgezet) al naar gelang de benodigde capaciteit en beschikbare budgetten. Kosten worden in rekening gebracht op basis van daadwerkelijk gebruik en/of gealloceerde resources. Al deze transacties zouden efficiënter en transparanter in een Blockchain kunnen worden uitgevoerd. Men zou in een Blockchain de regels kunnen vastleggen voor afname van capaciteit en beschikbare budgetten. De transacties voor het bijhouden van IT-consumptie, abonnementen alsmede de financiële afhandeling kan dan via een Blockchain worden gefaciliteerd.

Of heeft uw organisatie last minute nog capaciteit nodig? Via Blockchain zouden deze transacties automatisch middels vraag en aanbod kunnen worden afgehandeld. Diverse leveranciers kunnen bijvoorbeeld tijdelijke overcapaciteit aanbieden die vervolgens via Blockchain kunnen worden afgeroepen.

IT governance, Risk and Compliance management (IT GRC)

Een ander aspect in de nieuwe digitale onderneming is de problematiek rondom risk, compliance en auditability van de werkzaamheden van de diverse leveranciers. Leveranciers moeten kunnen aantonen dat men voldoet aan de policies en eisen die gesteld worden aan de IT-dienstverlening. Het continue meten van compliance, auditing en eventuele afhandeling van issues kan met Blockchain worden vereenvoudigd. Denk bijvoorbeeld aan het kunnen volgen van onderhoudsactiviteiten, patch-management en  het herstellen van audit-findings wordt eenvoudiger.

Smart operations

Een ander voorbeeld van een mogelijke toepassing van Blockchain is het ondersteunen van real-time transacties van de op het netwerk aangesloten systemen, denk aan Internet of Things. Deze systemen kunnen aanvragen doen om toegang te krijgen tot ander systemen, zoals API’s of om nieuwe updates, aanpassingen of patches te distribueren. Blockchain kan deze transacties veilig afhandelen om zodoende de diverse services en API’s alsmede de actueel status (en versie) bij te houden en in een gedistribueerd register. 

Afsluiting

Op dit moment is het gebruik van Blockchain voor IT-management nog toekomstmuziek. Het is wachten op leveranciers die deze technologie daadwerkelijk gaan toepassen in hun productportfolio. We zitten nog in de fase van experimenteren en zoeken naar echte toegevoegde waarde. Het blijft gissen of Blockchain, of eventueel een afgeleide variant ervan, de IT-beheermarkt ook daadwerkelijk zal gaan opschudden.

Maar gezien de ontwikkelingen binnen de digitale economie waarin een steeds complexer landschap ontstaat van leveranciers, API’s en devices zou Blockchain technologie gebruikt kunnen worden om de transparantie binnen de IT-keten te vergroten en risico’s van bijvoorbeeld ongeautoriseerd toegang te verminderen. Blockchain zou weleens nieuwe digitale samenwerkingsverbanden mogelijk kunnen maken.