‘Kiesraad wist al 6 jaar van softwareproblemen’

RTL Nieuws sprak met Maarten Engberts, die in 2011 afstudeerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen met een masterscriptie (pdf) over de gebruikte software. Hij onderzocht op welke punten het programma lek is. Engberts legde zijn onderzoek in augustus 2011 aan de Kiesraad voor, die vervolgens niets met zijn bevindingen heef gedaan. Bart Jacobs, hoogleraar cybersecurity aan de Radboud, bevestigt dat Engberts op bezoek is geweest bij de Kiesraad om zijn onderzoeksresultaten te presenteren.

Zo lek als een mandje

Maandag meldde RTL Nieuws dat beveiligingsonderzoekers een heel scala aan kwetsbaarheden in de software hebben gevonden. Stemmen gebeurt in Nederland na het fiasco met stemmachines met potlood en papier, maar stembureaus gebruiken het computerprogramma om uitslagen door te geven aan de twintig kieskringen van Nederland. De stemmen worden in de stembureaus eerst met de hand geteld en vervolgens op een (onbeveiligde) USB-stick gezet en naar het hoofdkantoor van een van de 20 kieskringen in ons land gebracht. Vanaf de 20 kieskringen komen alle usb-sticks uiteindelijk terecht bij het centraal stembureau.

Volgens Engberts kunnen de verkiezingsuitslagen eenvoudig worden gemanipuleerd omdat de bestanden met de stemresultaten niet voldoende worden beveiligd. Ze kunnen worden aangepast zonder dat dit wordt opgemerkt. “De USB-sticks zijn niet versleuteld en je kunt ze in elke computer stoppen om vervolgens de cijfers aan te passen. Dat gaat net zo makkelijk als het veranderen van cijfers in een Excel-document”, aldus Engberts.

'Vrij intimiderend'

Engberts kreeg in 2011 de gelegenheid om zijn bevindingen in een paar uur aan de Kiesraad te presenteren. “Ik vond de Kiesraad als student vrij intimiderend”, zegt hij tegen RTL Nieuws. Volgens hem  gingen de leden van de Kiesraad ‘vooral in discussie in plaats van oplossingen te bedenken’. Bovendien waren ze huiverig dat zijn masterscriptie zou worden gepubliceerd. “Daar vroegen ze heel expliciet naar”, herinnert Engberts, die momenteel werkzaam is als consultant, zich. “Het leek erop dat ze vooral bang waren dat mijn bevindingen door de media zouden worden opgepakt.”

Ook hoogleraar Jacobs vindt het opmerkelijk dat de Kiesraad kennelijk niets met de aanbevelingen in de masterscriptie heeft gedaan. De Kiesraad wil niet op de berichtgeving van RTL Nieuws reageren. Gisteren liet de Kiesraad alleen in een reactie weten dat de uitslag wordt gecontroleerd met een 'representatieve steekproef'. Wat dat precies inhoudt, is onduidelijk. 

Debat in Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft een gesprek aangevraagd met minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en gaat binnenkort met hem om tafel. Plasterk van Binnenlandse Zaken schreef vorige week nog dat een dergelijke handmatige controle eventueel plaats kan vinden bij een vermoeden van gesjoemel met de stemresultaten.

RTL heeft een dossier online gezet om uit te leggen hoe het softwaresysteem dat de stemmen telt precies werkt.