Afbraak van het open internet

En bedrijven kunnen digitaliseren door gebruik te maken van wat er allemaal in de cloud te vinden is. Dat mechanisme, het permissionless innovation paradigma, wordt door Vint Cerf zelf, de grondlegger van het internet, ‘the cornerstone of a successful internet’ genoemd.

Dat open karakter is ook een pijler onder de vrijheid van meningsuiting. Iedereen kan zonder inspecties, vergunningen of toestemming uploaden en publiceren. Het open internet heeft daarmee alle kenmerken van een infrastructuur, die voor onze samenleving net zo belangrijk is geworden als het elektriciteitsnet, wegennet of waterwegen. Het CBS becijferde vorig jaar dat de kern van de Nederlandse interneteconomie 7,7 procent van ons nationaal product is en 3.3 procent van de werkgelegenheid.

Neutrale rol providers staat weer ter discussie

Internetbedrijven, zoals providers, hosters en carriers, zijn net als aanbieders van fysieke infrastructuur niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor wat hun klanten doen. We zouden het niet in ons hoofd halen om Tennet of Rijkswaterstaat op te laten draaien voor criminaliteit of onrechtmatig gedrag door stroom- of weggebruikers. De neutrale rol van internetproviders is in 2001 in Europese wetgeving, het e-commerce directive, vastgelegd. En ook om die redenen is alles filteren, of ‘deep packet inspection’ door ISP's en andere infrastructuurproviders, niet toegestaan, ze opereren net-neutraal.

Sterke druk

Maar precies die neutrale rol staat bij internet steeds opnieuw ter discussie. Twee weken geleden besloot de rechter dat Ziggo en Xs4all de toegang naar The Pirate Bay voor hun abonnees moeten blokkeren, omdat het Justitie niet lukt een eerder vonnis uit te voeren dat opdroeg haar onrechtmatige activiteiten te staken. En onder sterke druk van dezelfde uitgevers en de muziek- en filmindustrie wil de Europese Commissie voorgoed een eind maken aan de neutrale rol van providers. In een wetsvoorstel van september vorig jaar over copyright in de Europese markt, is een kleine passage opgenomen die de vrijwaring van aansprakelijkheid van internetbedrijven voor alle auteursrechtelijk beschermde content, schrapt. Daarmee worden ze alsnog in de positie gedwongen om de gangen van hun klanten na te gaan. In die paragraaf wordt namelijk ook voorgesteld dat ze systemen voor content- en uploadfiltering moeten gaan installeren.

Niemand kan meer zomaar zijn favoriete filmpje uploaden

Die nieuwe plannen zijn, zoals burgerrechtenbeweging Bits of Freedom terecht opmerkt, een frontale aanval op het internet. Als providers moeten gaan controleren wat hun gebruikers doen, als alle uploads en data van klanten, bedrijven en gebruikers moeten worden geïnspecteerd, dan is het open karakter van het internet, zoals we dat nu kennen, voorbij. We krijgen dan een ‘nee, niet delen tenzij’-systeem. Niemand kan dan nog zomaar zijn favoriete filmpje uploaden, een parodie maken of een tekst plaatsen die al eens eerder door iemand is gebruikt. Providers zullen omdat ze aansprakelijk zijn, terughoudend worden en bij twijfel al snel gaan blokkeren. Omdat filters slecht onderscheid kunnen maken tussen echte copyright schendingen en parodieën, imitaties of citaten, zal je bij het uploaden van bestanden, foto, tekst, muziekje of video steeds vaker een foutmelding zien. Ook loop je de kans om door een voorzichtige provider, die zijn aansprakelijkheid wil voorkomen, te worden afgesloten.

Schade

Nederland kan nog vele honderdduizenden banen genereren bij de gratie van een vrij en open internet en de innovatie die daarmee gepaard gaat en dat geldt voor alle landen in de EU. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de EU zo’n belangrijk principe opzij wil zetten voor het belang van een specifieke sector. Een saillant detail is dat onlangs een ongepubliceerd onderzoek opdook van de EU zelf, dat klip en klaar aantoont dat die schade die filmmakers en rechthebbenden lijden door illegale downloads erg beperkt is. Omdat legale alternatieven er online vaak niet zijn, of omdat de downloader er het geld anders niet voor over zou hebben. Geld dat er niet is, kan je niet claimen als verloren omzet. Dat toont nog sterker aan welke risico’s je loopt als je voor een sectoraal belang ingrepen in infrastructuur wilt toestaan. Het hek is dan van de dam.

Ingrijpen voor sectoraal belang is wereld op z'n kop

Gelukkig heeft Nederland met vijf andere landen in Brussel afgelopen maand de rechtmatigheid van het EU-voorstel ter discussie gesteld. Dat verdient steun. Ingrijpen in infrastructuur voor een sectoraal belang is de wereld op zijn kop. Het is dan ook te hopen dat de EU snel op haar schreden terugkeert en vol overtuiging blijft kiezen voor een open en vrij internet.