Niet goed, geld terug

Een van de standaardremedies die een contractspartij ter beschikking staan zodra de andere partij niet aan zijn verplichtingen voldoet, is om de overeenkomst te ontbinden. Een rechtsgeldige ontbinding houdt in dat de overeenkomst op dat moment ophoudt te bestaan. Er is geen sprake van terugwerkende kracht maar er ontstaan zogeheten ongedaanmakingsverbintenissen; partijen zijn verplicht om over en weer de ontvangen prestaties ongedaan te maken. Een voorbeeld: als ik van een kunstenaar een wandkleed koop en betaal en ik vervolgens de overeenkomst ontbind, is een ongedaanmaking relatief eenvoudig. Ik geeft het wandkleed terug aan de kunstenaar en zij betaalt mij terug. De ontbinding van een overeenkomst met als doel om een ERP-systeem te implementeren is evenwel complexer, en pijnlijk voor de leverancier, laat de volgende uitspraak van de rechtbank Amsterdam zien.

SAP-project niet opgeleverd

LeaseWeb heeft Ctac ingeschakeld om SAP te implementeren. Ctac gaat met de opdracht aan de slag en LeaseWeb betaalt gedurende de realisatiefase ruim 1 miljoen euro aan Ctac. Aan het einde van de realisatiefase blijkt dat niet opgeleverd kan worden en spreken partijen een nieuwe opleverdatum af. Maar ook deze opleverdatum wordt niet behaald en na enkele bijstellingen van de planning schrijft Ctac in een presentatie dat het project ‘out of control’ is. Partijen overleggen nog geruime tijd, maar het project wordt niet opgeleverd. LeaseWeb ontbindt de overeenkomst en laat door een andere partij een nieuwe SAP-implementatie laten ontwikkelen en implementeren. De nog openstaande facturen van Ctac betaalt LeaseWeb niet.

Ctac stapt naar de rechter en vordert onder meer betaling van de nog openstaande facturen ter hoogte van ruim 1 miljoen euro. LeaseWeb verweert zich en stelt als tegenvordering terugbetaling van de reeds door haar betaalde facturen.

Half-geïmplementeerd ERP-systeem

De rechtbank stelt vast dat LeaseWeb rechtsgeldig heeft ontbonden omdat Ctac niet tijdig heeft opgeleverd. En daarmee ontstaan ongedaanmakingsverbintenissen. Voor Ctac betekent dat dat zij de reeds door LeaseWeb betaalde facturen moet terugbetalen. Maar wat houdt ongedaanmaking van een niet-afgeronde SAP-implementatie in? De wet zegt dat indien een prestatie niet ongedaan kan worden gemaakt er een waardevergoeding moet worden betaald voor de waarde die de prestatie tot dat moment voor de ontvanger heeft gehad. Stel dat de overeenkomst die ik met een schilder heb gesloten om mijn huis volledig te schilderen wegens ontbinding halverwege eindigt, dan is de waarde die ik geniet van het half-geschilderde huis relatief eenvoudig vast te stellen. Maar wat is de waarde van een half-geïmplementeerd SAP-systeem?

In ieder geval kan volgens de rechtbank niet zonder meer worden aangesloten bij de hoogte van de door Ctac gefactureerde bedragen. Ctac had onder meer moeten bewijzen hoe een andere partij zou kunnen voortborduren op het reeds door haar uitgevoerde werk. De rechtbank oordeelt dat LeaseWeb niet gebaat is bij de door Ctac geleverde diensten en dat de waarde van de prestatie van Ctac nihil is. Dat betekent dat LeaseWeb niets aan Ctac hoeft te betalen, terwijl LeaseWeb wel de door haar betaalde bedragen (ruim 1 miljoen euro) terugkrijgt en bovendien schadevergoeding kan vorderen.

Waarde is nihil

Deze uitspraak is geen uitzondering; het komt vaker voor dat een rechter oordeelt dat de waarde van de geleverde prestatie van een leverancier nihil is in geval van een niet-succesvol verlopen automatiseringstraject. Dat maakt dat een rechtsgeldige ontbinding voor een IT-leverancier erg pijnlijk kan uitpakken en dat het loont om aanvullende contractuele afspraken te maken hoe om te gaan met een eventuele ontbinding en de daardoor ontstane ongedaanmakingsverbintenissen.

Lees hier de volledige uitspraak in deze zaak uit 2018.