Miljoenennota: Digitalisering op de kaart bij ministeries

De belangrijkste nieuwtjes vanuit de verschillende departementen heeft de redactie van AG Connect in aparte artikelen verwoord (zie kader). Hieronder de overige plannen van de departementen.

• Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
• Infrastructuur en Waterstaat
• Buitenlandse Zaken
• Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
• Financiën
• Sociale Zaken en Werkgelegenheid
• Defensie

 

Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties

Volgens het kabinet heeft de intelligente lockdown het belang van digitalisering laten zien, maar er is ook gebleken dat een aanzienlijk deel van de bevolking zonder hulp digitaal vastloop. Om burgers te helpen digitaal vaardiger te maken, is de actie #allemaaldigitaal opgezet. In 2021 gaat deze inzet onverminderd door.  

Ook de dienstverlening van de overheid moet aansluiten op de situatie, wensen en behoeften van mensen. “Het contact met de overheid moet voor zo veel mogelijk mensen toegankelijk en begrijpelijk zijn. Overheidswebsites en apps worden verder digitaal toegankelijk gemaakt”, aldus het ministerie van BZK.  

Digitale veiligheid is een randvoorwaarde voor een kwalitatief goede informatievoorziening. Daarom worden informatieveiligheidsstandaarden voor overheidswebsites verder toegepast. En de Overheidsbrede Cyberoefening, die vorig jaar voor het eerst plaatsvond, zal elk jaar in oktober, de Europese maand van de cybersecurity, plaatsvinden. 

Infrastructuur en Waterstaat

De overheid wil af van losse tickets in het openbaar vervoer. Data en digitalisering spelen een belangrijke rol.  De nieuwe koers is Mobility as a Service (MaaS). Met geïntegreerde apps kunnen reizigers multimodale ketenreizen maken. Plannen, boeken, betalen vindt allemaal plaats via de MaaS-apps. Zeven nationale MaaS-pilots leiden ertoe dat er dankzij beschikbaarheid van data veel directer kan worden gestuurd op bijvoorbeeld spreiding van reizigers over de dag, reductie van files en meer aanbod van vervoer in de regio. Met de apps kan ook de bezettingsgraad van het OV in gaten gehouden worden wat in een situaties zoals de coronacrisis, van pas kan komen.   

De Digitale transportstrategie moet leiden naar een duurzaam en efficiënt transport van goederen via weg, water, spoor, lucht en buisleidingen over de gehele keten. Het ministerie van I&W werkt daarbij in Europees verband aan papierloos transport, de ontwikkeling van een ‘Single window’ voor de maritieme sector en een infrastructuur die een koppeling verzorgt tussen stromen verkeers- en vervoersdata uit publieke en private bronnen. In 2021 wordt met de Douane, de mainports Rotterdam en Schiphol en hun Port Community Systemen de basis gelegd voor deze datadeel-infrastructuur.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zet verder voor 2021 in op een verdere digitalisering in de keten van overheden en logistiek om zo te komen tot Intelligente Transport Systemen. Zo wordt geïnvesteerd in een tweede tranche Intelligente verkeersregelinstallaties (iVRI) en in Connected Transport Corridors voor een betere uitwisseling van vraag een aanbod van digitale diensten in de logistiek.

Buitenlandse Zaken

Ook het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een les geleerd van de pandemie qua digitalisering, schrijft het kabinet in de begroting. Daarom zet het ministerie extra in op de al begonnen modernisering van de aanvragen van paspoorten en visa, met als doel het aanvraagproces van beide producten zoveel mogelijk te digitaliseren. “Hoewel de uitvoering hiervan wordt bemoeilijkt door de pandemie, zijn dit projecten die in de anderhalvemetersamenleving extra relevantie krijgen.”

In het buitenlandbeleid zal digitalisering meer aandacht krijgen, schrijft het kabinet. “Digitalisering in het buitenlandbeleid Informatietechnologie is een geopolitiek en wereldeconomisch onderwerp en instrument geworden, en daarmee onderdeel van het buitenlandbeleid. Dit betekent dat Buitenlandse Zaken hier verder op in moet spelen op het terrein van Open Data, de informatiebeveiliging, cyberdreigingen etc.”

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Het ministerie van OCW benadrukt dat de coronacrisis de manier van lesgeven blijvend beïnvloed. “De digitalisering van het onderwijs biedt kansen om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen, mede door het gebruik maken van digitale werkvormen. Het wordt mogelijk om meer onderwijs op maat aan te bieden, en we faciliteren indien nodig meer tijd- en plaatsonafhankelijk onderwijs.”

Er was echter al een groeistrategie, waarin een breed actieplan is aangekondigd om een “ambitieuze verbetering in het onderwijs” mogelijk te maken. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verbeteren van het curriculum en het gerichter inzetten van digitale hulpmiddelen om onderwijs op maat aan te bieden. “In 2021 worden de eerste acties voorzien. Het is noodzakelijk dat de inhoud van het onderwijs wordt aangepast aan een digitaliserende maatschappij. Dan kunnen we een goede aansluiting op de arbeidsmarkt behouden, aansluiten bij curriculum.nu en zorgen voor kwalitatief burgerschap. Digitale geletterdheid, digitale vaardigheden en brede vaardigheden (vaardigheden die mensen wel beheersen en apparaten niet) moeten gezien worden als basisonderdeel van opleidingen” 

Verder investeert het ministerie nog altijd in de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs via de regeling open en online hoger onderwijs 2018-2022. Dit jaar zijn daar 15 projecten meer gestart, onder begeleiding van SURF. 10 voor de pijler online onderwijs en 5 voor de pijler open onderwijs.  

OCW draagt tot slot structureel bij aan talentontwikkeling via NWO. “Deze middelen worden ingezet om onderzoekers met een migratieachtergrond en vrouwen in bèta en techniek te stimuleren” Het gaat om 5,1 miljoen euro. Kennisnet krijgt bovendien 19,2 miljoen euro om onderwijsinstellingen te ondersteunen bij het benutten van ICT.  

Financiën

Financiën zal voor 2021 trachten de omvang van de Nederlandse digitale platformeconomie in kaart te brengen omdat de huidige inschattingen verouderd zijn.  

Financiën komt met een integrale aanpak informatievoorziening met een meerjarige aanpak. Hierin worden de aanbevelingen uit externe rapporten verwerkt. Prioriteit krijgen daarbij de stabiliteit en continuïteit van de processen van heffing en inning van belastingen. Daar wordt ook geld voor beschikbaar gesteld. Financiën geeft aan dat “ICT aan de basis staat van een goede uitvoering van de bedrijfsprocessen van de Belastingdienst. In deze processen worden de gegevens van 15 miljoen burgers en 1,5 miljoen bedrijven verwerkt en uiteindelijk resulteert dit in 1 miljard belastinginkomsten per dag en honderden miljoenen transacties per jaar. Die basis moet daarom op orde zijn.” 

Bij de Belastingdienst zijn ook komend jaar weer veel nieuwe medewerkers nodig: 4500 tot 5000 fte’s in 2020 en 2021 samen. Een groot deel daarvan betreft IT’ers en data-analisten.  

Opmerkelijk is ook de forse verhoging aan ICT-uitgaven die bedoeld zijn voor de uitrusting van de ambtenaren van de Belastingdienst. Terwijl daar in 2020 nog rond de 14,5 miljoen euro voor was begroot, kan daar in 2021 zeker 25,5 miljoen euro worden uitgegeven aan onder meer laptops, werkplekken en mobiele devices.  

De Douane zal investeren in ICT om realtime verwerking van grote aantallen aangiften te kunnen doen. Verwacht wordt dat het aantal aangiften sterk zal toenemen door onder meer implementatie van EU wet- en regelgeving en door e-commerce. 

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Als gevolg van de coronacrisis is er vertraging ontstaan bij een aantal lopende projecten, waaronder in het ICT-portfolio. Er is bijvoorbeeld weinig ruimte geweest voor de mondernisering van het bestaande ICT-landschap en daarmee het verbeteren van de functionaliteit van de dienstverlening.

In het najaar van dit jaar verschijnt een kabinetsreactie op het rapport Werkagenda voor de uitvoering. “Belangrijke onderdelen zijn verbeterde digitale toegang, eenvoudigere wetten en regels, dienstverlening op maat en een herwaardering van de uitvoering. Vooruitlopend op de uitkomsten van WAU investeert het kabinet 100 miljoen euro in UWV, SVB en BKWI vanaf 2022 in knelpunten op het gebied van ICT, handhaving en dienstverlening. Vanwege het grote belang en noodzaak van deze investering is het kabinet bereid geweest hier budget voor vrij te maken binnen de begroting van SZW.”

Defensie

Het ministerie van Defensie wil nu echt in 2021 een start maken met het programma GrIT (Grensverleggende IT (GrIT) dat een nieuwe basis moet leggen onder de IT-systemen van de Defensie-organisatie. Het Bureau ICT-toetsing (BIT) had begin dit jaar in een advies veel kritiek op de aanpak van het programma.  

Daarnaast investeert Defensie in “extra personele expertise en tooling voor zowel laag gerubriceerde als hooggerubriceerde dataomgeving”. Dat gebeurt in het kader van de ambitie om een informatiegestuurde krijgsmacht te worden.  

Ook wil Defensie de cybercapaciteit van Defensie-onderdelen verder laten groeien en cybermissionteams verder doorontwikkelen. In samenwerking met andere ministeries zal het strategisch responskader tegen hybride dreigingen waaronder "cyber" verder vorm worden gegeven. Bovendien wil Defensie naast de virtuele, ook de cognitieve aspecten van moderne conflictvoering beter begrijpen en expertise en perspectieven uit de sociale wetenschappen in het defensiebeleid integreren. Dat moet het effect van desinformatie die via "cyber" en sociale media wordt verspreid verminderen.