Morgen legt EU de macht van Big Tech aan banden

Deze gevolgen zullen niet onmiddellijk duidelijk worden, zegt De Graaf in een interview met Wired.com. De Europese Commissie gaat eerst bepalen welke bedrijven vallen onder de nieuwe EU-regelgeving. Naar verwachting komt de Europese Commissie in het voorjaar met een lijstje namen. Vervolgens worden die bedrijven op de hoogte gesteld en dan hebben zij nog zes maanden de tijd om veranderingen aan te brengen, zodat ze voldoen aan de wet.

Apple behoort waarschijnlijk ook tot deze groep bedrijven die als zogeheten 'gatekeepers' fungeren in de markt voor digitale platformen. Voor Apple zouden de nieuwe regels bijvoorbeeld betekenen dat gebruikers van een iPhone ook apps op hun toestel kunnen laden die niet zijn verkregen via de App Store van de iPhone-maker. Het idee achter de DMA is om burgers en bedrijven te beschermen tegen oneerlijke praktijken van machtige bedrijven, maar ook om ervoor te zorgen dat de maatschappij ten volle kan profiteren van de beschikbare technologie.

Geen onderhandelingen meer

De Graaf zegt dat er een golf aan rechtszaken aan zit te komen tegen de nieuwe regels, maar hij is juist afgevaardigd naar Silicon Valley (waar de hoofdkantoren van de meeste van deze techgiganten staan) om daar uit te leggen dat rechtszaken geen zin meer hebben. In het verleden konden de grote techbedrijven nog vaak wegkomen met jarenlange rechtszaken tegen hoge boetes. Deze boetes waren door de EU opgelegd op basis van bestaande mededingingswetgeving die ruimte liet voor discussie over de situatie in de digitale wereld. Met de nieuwe regels is er echter geen ruimte meer voor onderhandeling, moet De Graaf gaan uitleggen.

Europa legt wereldwijd regels op

Het is niet de eerste keer dat wetgeving die in de Europa wordt opgesteld wereldwijd gevolgen heeft. De GDPR (AVG in het Nederlands) heeft ook in andere landen gezorgd dat bedrijven zich aanpassen aan de privacybescherming die deze Europese regels bieden, in ieder geval wanneer het gaat over gegevens van Europeanen.

Maar EU-regels kunnen ook wereldwijd voor alle klanten van Big Tech gevolgen hebben. Zo heeft Apple recent aangekondigd zijn bedrijfseigen Lightning-aansluiting van de iPhone te vervangen door een standaard USB-C-aansluiting. Deze overstap is in wezen afgedwongen door Europese regelgeving voor standaardisering van de aansluitingen van mobiele apparatuur zoals smartphones.

Meer regels in aantocht

Techgiganten krijgen binnenkort ook nog te maken met een tweede set regels die door de Europese Commissie worden vastgelegd in de Digital Services Act (DSA). Die zijn vooral gericht op het transparant maken van geautomatiseerde beslissingen en een verplichte risicoanalyse bij het gebruik van sommige algoritmen. Met name sociale mediabedrijven zullen daardoor veel meer openheid moeten geven hoe zij met gegevens van abonnees omgaan. De DSA treedt volgens de planning in stappen in werking. Halverwege 2024 moeten de grote platformen aan de nieuwe regels voldoen.