Referendum over aftapwet komt volgend voorjaar

De onafhankelijke Referendumcommissie moet nog een definitief besluit over de datum nemen. Zij zal ook de vraag formuleren die de kiezers dan zal worden voorgelegd. De aftapwet of de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), zoals die officieel heet, geeft inlichtingendiensten ruimere bevoegdheden om data te onderscheppen op de kabel.

Meer dan 417.000 mensen hebben hun handtekening gezet om het referendum mogelijk te maken. Daarvan waren er 384.126 geldig, aldus de Kiesraad. Dat is ruim boven de vereiste 300.000.

De initiatiefnemers zijn enkele studenten van de Universiteit van Amsterdam. Zij vrezen dat de privacy in het geding komt, omdat het mogelijk wordt om grote hoeveelheden data van burgers te verzamelen. "Er is een enorm draagvlak voor deze discussie en die gaan we nu voeren met heel Nederland", zegt initiatiefnemer Nina Boelsums. "Nu moet die discussie worden gevoerd en dat is een goede zaak."

Weinig steun voor afschaffen aftapwet

Het nieuwe kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie wil af van het raadgevend referendum. CDA-leider Sybrand Buma zei dat het kabinet vasthoudt aan de nieuwe bevoegdheden voor de inlichtingendiensten, ongeacht de uitslag. De andere coalitiepartijen blijven de aftapwet ook steunen, maar zeggen nog niet wat er moet gebeuren als een meerderheid tegen de Wiv stemt.

Er is één keer eerder een raadgevend referendum gehouden. Toen ging het over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. De opkomst lag toen net boven de drempel van 30 procent. Ruim 60 procent stemde tegen het verdrag.

Volgens voorzitter Jan Kees Wiebenga van de Kiesraad gaat dit referendum zeker door, ook al wil het kabinet er van af. Er is nog wel een mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen deze volksraadpleging. Dat moet binnen zes dagen bij de Raad van State. Wiebenga wil niet ingaan op de uitspraken van Buma.

Kabinet mengt zich actief in debat aftapwet

Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken kondigt aan zich "heel actief te mengen" in het debat dat vooraf zal gaan aan het referendum over de aftapwet. Ze wil zich duidelijk profileren in de discussie over waar die wet voor is. "Namelijk aan de ene kant veiligheid voor alle Nederlanders en aan de andere kant waarborgen voor de privacy van alle Nederlanders."