Gewoon

Het is een uitspraak die zeer regelmatig wordt gedaan, doorgaans door omstanders van iets dat blijkbaar moet gebeuren. Dat kunnen consultants, managers of goedbedoelende (?) collegae zijn. Hoogstzelden is vervolgens datgene wat moet gebeuren ook gewoon en simpel. De werkelijkheid blijkt bijna altijd weerbarstiger zijn dan in eerste instantie lijkt.

Het gebruik van het woord moet direct opgevolgd worden met de wedervraag ‘hoe dan precies’. En dan is ‘nou gewoon’ niet een afdoende antwoord, hoewel wel een duidelijke indicatie van het daadwerkelijke inzicht van de gewoon-zegger.

We gaan dit in de komende maanden ook regelmatig horen in de context van de Nederlandse verkiezingen. Ook daar zijn zaken altijd net iets ingewikkelder dan in eerste instantie lijkt. Maar laat ik me beperken tot IT en organisaties. Dat is al complex genoeg.

Als iets simpel lijkt, iets dat je gewoon kunt doen, kunnen er een aantal dingen aan de hand zijn. In een enkel geval is het ook echt simpel, een taak die op zichzelf staat. Maar veel vaker is dat niet zo. Iets dat dan simpel lijkt, is dan een teken dat de persoon in kwestie het niet echt doorgrondt. Van een afstand lijkt alles eenvoudig, van dichtbij hoogstzelden. In IT een zeer gebruikelijk inzicht: projecten worden (mede) om die reden vaak te optimistisch ingeschat.

Wellicht heb ik nu het gehoor van een deel van de lezers. Iemand die begrijpt dat al die simpele abstracties weinig behulpzaam zijn. Altijd even doorvragen. Als je denkt dat iets simpel is, gewoon even gedaan kan worden, dan kan dat een teken zijn dat de taak wordt onderschat. IT projecten lopen niet voor niets zo vaak uit.

Zo, dat is de ene kant. Nou even de andere kant. Het is een bekende tactiek om zaken zo ingewikkeld voor te stellen dat de luisteraar geen idee meer heeft. Dat heeft het mooie gevolg dat de verteller zijn of haar gang kan gaan. Hele nuttige tactiek, vaak gebruikt. Dat is het exacte tegenovergestelde van het ‘gewoon-argument’. Het is een iets lastigere tactiek, omdat je moet beschikken over een breed repertoire van termen, jargon en whiteboard-technieken, maar net zo effectief en destructief als de gewoon-methode. Hoe hiermee om te gaan? Gebruik hier de regel dat als iets zo ingewikkeld is dat het niet kan worden uitgelegd, dan is het niet goed begrepen.

Als de gewoon-zeggers en de jargonisten elkaar eens beter zouden willen begrijpen, zou dat niet wat zijn. Ik zeg: gewoon doen.