Een Minister van ICT? Nee!

Maar helaas blijven veel landen behoorlijk steken in hun e-Governance aanpak, en met name de implementatie van e-Governance oplossingen. Nu kent Nederland uiteraard een overheid die te kampen heeft met een behoorlijke ‘legacy’ van systemen. We weten dat met man-en-macht gewerkt wordt om deze oudere systemen te rationaliseren of te saneren. De trajecten daarvoor zijn overigens net zo taai als die van de grote private bedrijven zoals banken, pensioenfondsen en verzekeraars, maar die laatste categorie organisaties heeft momenteel wat minder aandacht van de pers. Laat onverlet dat er op het gebied van de digitale overheid nog zeer veel zou moeten gebeuren. En de voortgang én de aansturing daarvan kan, nou ja, beter.

Spannend

De grote vraag is, hoe we dat het beste kunnen organiseren. En nu wordt het wat mij betreft spannend. Lezers van ‘the Circle’ weten dat een niet zo’n handig scenario is om private bedrijven alles te laten overnemen. Toegang tot je persoonlijke gegevens via Facebook is dan ook een minder goede optie. Peter Hinssen spoort ons daarbij nog eens extra aan: zijn boek over de ‘The Day After Tomorrow’ toont aan dat er een gapend gat aan het ontstaan is. De snelheid van ontwikkelingen in de wetenschap en in het bedrijfsleven staat niet in verhouding tot de traagheid waarmee de overheid zich aanpast aan de volgende noodzakelijke digitale stap. En de overheid kan nu juist zo’n belangrijke rol spelen, zie daarvoor bijvoorbeeld het recente rapport van de SER over Mens en Technologie, of het rapport van het Rathenau Instituut over Mensenrechten in het Robottijdperk. Op het gebied van high tech leadership skills lopen we echter ver achter, volgens de recente rapporten van de EU. Wellicht heeft u wel eens een aantal van de inmiddels openbare i-Agenda’s gelezen. Stuk-voor-stuk interessante lectuur, maar de agenda’s blijven vaak steken in het ‘nu’ en halen technieken aan die voor ‘The Day After Tomorrow’ eigenlijk al gemeengoed zijn. Dus nogmaals, wat is nodig?

No easy way out

Een minister dan, eentje die voor ICT en –beter- digitale transformatie opgesteld wordt? Dat is ‘the easy way out’. We besturen in dit scenario de overheid als een grote multinational. We kiezen een kop-van-jut die alle departementen mag vertellen hoe het moet. Een bestuurder die snel zal verzanden in budgettair drijfzand, formele audits en verantwoording naar de kamer. We maken één persoon eindverantwoordelijk voor een onmogelijke opdracht. Neen, dat is dus níet de oplossing. Ten eerste omdat de overheid nu eenmaal geen multinational is. Ten tweede omdat overheidsorganisaties allemaal andere –vaak ‘wicked’- problemen hebben en andere oplossingen zoeken. Ten derde omdat overheidsorganisaties allemaal zeer verschillende kernopdrachten hebben. Ten vierde omdat de bestuurskundige ontwikkelingen al veel succesvollere modellen laten zien, die veel meer passen bij die ‘Day After Tomorrow’.

Wat wel werkt

Modellen en bijbehorende aanpakken die overigens ook al werken. Namelijk het vormen van netwerken, inzet van coalitions of the willing, werken in co-creatie met gebruikers en maatschappelijke organisaties, triple-helix aanpakken en het werken in waardeketens. Over ieder van deze onderwerpen kunnen we dissertaties vol schrijven. Kern is echter dat een moderne overheid ook moderne overheidsorganisaties nodig heeft die op ICT gebied hun verantwoordelijkheid nemen. Met deskundigen – informatieprofessionals dus- die mede vorm geven aan de ambities van hun overheidsorganisatie. The New Public Service en The New Public Governance theorieën bestaan al. Deze keer is het de wetenschap die voorspelt hoe de publieke service zich zou kunnen en moeten ontwikkelen.

Moonshots

Net als Kees Verhoeven (IT-politicus van het jaar) en Richard van Zwol (SG van Ministerie van BZK), pleit het KNVI dan ook voor urgentie en hoge agendering van digitalisering bij iedere overheidsorganisatie, het versterken van het netwerk van managers en beleidsambtenaren op het gebied van digitalisering en ICT, het versterken van initiatieven van coalities van overheden die samen bouwen aan oplossingen voor ‘The Day After Tomorrow’, het werken met i-Agenda’s met vergaande ‘moonshots’ en het opleiden van ambtenaren tot échte informatieprofessionals. De beroepsorganisatie vervult in dat samenspel een belangrijke rol door het aanbieden van diverse mogelijkheden voor permanente educatie en certificering van deze professionals, het meedenken als maatschappelijke organisatie bij maatschappelijke digitaliseringsvraagstukken en het Europees (én mondiaal) breed ontwikkelen van competentieraamwerken voor professionals. Tot snel dus in het verbeterde digitale netwerk!