Harde kritiek op gebruik telecomdata in corona-noodwet

"Mijns inziens is een noodwet niet nodig en ongewenst", schrijft hoogleraar Remco van der Hofstad in een brief waarin hij zijn standpunt bekendmaakt. Er zijn volgens hem al technieken om de bewegingen van burgers in kaart te brengen, zonder dat de privacywetgeving wordt overtreden.

Ook digitale belangenvereniging MOA vindt dat het wetsvoorstel van het kabinet onnodig ingewikkeld is. Het kabinet kijkt niet naar welke technieken al beschikbaar zijn. "Onze leden moeten aanschouwen dat de oplossing gezocht wordt in tijdrovende trajecten, of dat oplossingen ontwikkeld worden door de overheid terwijl die in de markt al lang beschikbaar zijn", zegt MOA-directeur Wim van Slooten. "Dat vermindert de druk niet, maar verhoogt die juist, met een slechter resultaat tot gevolg."

KPN wil zich wel voegen

Telecombedrijven lijken vooralsnog verdeeld over de wet. "Indien uw Kamer concludeert dat telecomlocatiegegevens nodig zijn in de bestrijding van het Covid-virus dan zal KPN daar op grond van het nu voorliggende voorstel voor wet aan mee kunnen werken", schrijft KPN. Een later ingediende aanpassing op het wetsvoorstel, met ingebouwde privacywaarborgen, is daar wel voor nodig. In de aanpassing is onder meer geregeld dat de gegevens niet herleidbaar zijn.

Volgens T-Mobile gaan die waarborgen niet ver genoeg. Er staat in de wet dan wel dat de gegevens alleen voor de bestrijding van het virus worden gebruikt, maar T-Mobile wil zekerheid dat de klantgegevens niet door de politie gebruikt worden voor opsporing en handhaving als blijkt dat klanten de coronaregels hebben geschonden. Zowel het wetsvoorstel als de aanpassing "bieden daarin geen waterdichte garanties", schrijft directeur Legal Margreet Hoekstra namens het bedrijf.

Privacy onvoldoende gewaarborgd

Privacyorganisatie Bits of Freedom schiet het voorstel "niet meteen af", maar is alsnog erg kritisch over de wet zoals die voorligt. Dat er geen inzicht in individuele gegevens komt, is goed, maar het kabinet zal de gegevens alsnog gebruiken om beleid op aan te passen. "Zonder dat er gegevens worden verwerkt die tot jou als individu herleidbaar zijn, wordt er dus wel op basis van de verzamelde gegevens beleid ontworpen dat jouw gedrag moet sturen. Dat is wel degelijk een privacy-inbreuk", zegt beleidsadviseur Lotte Houwing.

De Autoriteit Persoonsgegevens constateerde dat de eerste versies van het wetsvoorstel nog onvoldoende waarborgen voor de privacy hadden. "Het is uiterst belangrijk de privacy goed te waarborgen, want telecomdata zijn zeer gevoelig; er staat niet voor niets normaal gesproken een dikke muur om die data heen. En je bent niet vrij om nee te zeggen. Als je een telefoon in je broekzak hebt, doe je mee. Of je wilt of niet", aldus de woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens. De Autoriteit Persoonsgegevens komt volgende week met een oordeel over de laatste wetsversie.