ICT-activiteiten verdwijnen bovengemiddeld naar het buitenland

De verplaatsing van activiteiten heeft volgens prof.dr. Henk W. Volberda, die het onderzoek leidde, niet alleen te maken met het kostenvoordeel, maar ook met gebrek aan personeel met de juiste kwalificaties. In beide gevallen hoeft export van activiteiten niet negatief uit te pakken voor Nederland, stelt hij vast, mits dat met mate gebeurt: "Door het verplaatsen van activiteiten met een beperkt onderscheidend vermogen of activiteiten waarvoor onvoldoende mensen in Nederland beschikbaar zijn, kan een dergelijke activiteit tegen lagere kosten gerealiseerd worden of überhaupt zelfs worden gerealiseerd. Ook kunnen Nederlandse bedrijven dan gebruik maken van de lokale kennisbasis wat het bedrijf als geheel ten goede kan komen. Enige mate van verplaatsing van activiteiten is niet per definitie slecht voor de Nederlandse economie en kan deze zelfs ten goede komen.”

Minder innovatie

Voornaamste conclusie van het onderzoek van INSCOPE is dat Nederlandse bedrijven dit jaar beduidend minder innoveren. De hoeveelheid totaal nieuwe producten en diensten - de radicale innovatie - die werden geïntroduceerd, daalde van 2013 op 2014 met 6 procent. Verbeteringen van producten en diensten - de incrementele innovatie - daalde 4 procent. Dat cijfer was sinds het eerste onderzoek in 2006 nog niet zo laag.

Het mankeert Nederlandse bedrijven vooral aan sociale innovatie. Technische innovatie, waaronder INSCOPE investeringen in onderzoek en ontwikkeling en ICT verstaat, stegen na meerdere jaren van daling van 2013 op 2014 met 1 procent. In nieuwe manieren van organiseren, werken, managen en samenwerken - de definitie van sociale innovatie - werd Nederland 8 procent minder actief.

Bedreigende ontwikkeling

Volberda noemt deze ontwikkelingen "een mogelijke bedreiging voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven, aangezien slimmer werken, faciliterend leiderschap, platter organiseren, co-creatie met partners essentieel is om succesvol te innoveren; bedrijven met zulke eigenschappen zijn beter in staat om technologische innovatie om te zetten in succesvolle product- en dienstinnovaties."

Verschuiving in de nadruk van sociale naar technologische innovatie houdt ook een risico voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid in, constateert INSCOPE. Bij bedrijven die alleen technologisch innovatief zijn, daalt het aantal arbeidsplaatsen met 5,8 procent. Bij bedrijven die helemaal niet innoveren is er ook sprake van afname, met 4,2 procent. Alleen waar technologische en sociale innovatie samengaan, constateren de onderzoekers stijging van de werkgelegenheid: gemiddeld laten bedrijven die langs beide wegen innoveren een toename van het aantal medewerkers zien van 8,3 procent.