Opinie: Apple moet de portemonnee trekken

Lange werkdagen, weinig vrije dagen, lage lonen, loonsverhogingen die 'gecompenseerd' worden door het afschaffen van onkostenvergoedingen, een bizarre managementstijl – medewerkers die fouten maken worden voor het oog van hun collega’s vernederd; ze moeten tegenwoordig zelfs schriftelijk beloven geen zelfmoord te plegen – het klinkt allemaal negentiende-eeuws.

Apple niet als enige verantwoordelijk
Op het eerste gezicht lijkt Apple een wat willekeurig doelwit. Natuurlijk, het bedrijf speelt zich mooi in de kijker met zijn populaire gadgets. Maar het profiteert niet als enige. In de fabrieken van Foxconn, waar de misstanden geconstateerd zijn, wordt bijvoorbeeld ook voor Dell en HP geproduceerd. Ook buiten de IT wordt volop geprofiteerd van de prettig geprijsde arbeidskracht in Azië – en het ontbreken van stringente milieuwetgeving. Producenten van tv’s, camera’s en andere consumentenelektronica, en bijvoorbeeld van kleding, hebben ook veel van de productie uitbesteed aan China en andere lagelonenlanden. De regeringen van die landen zijn er maar al te happig op om de bedrijfsactiviteiten binnen hun grenzen te halen, en hebben daarbij zelf ook lak aan de arbeidsomstandigheden. En de Westerse consument, die profiteert ook zonder scrupules van de lage prijzen door nog maar eens een nieuw mobieltje, een nieuwe camera, of een grotere flatscreen aan te schaffen.

Winst neem exorbitante vormen aan
Maar Apple met dit soort argumenten van zijn verantwoordelijkheid vrijpleiten, dat is toch wat te makkelijk. Want Apple verkeert in de positie om er wat aan te doen - zonder dat het er veel voor hoeft op te geven. Want het zijn niet de klanten van Apple die de contracten met Foxconn en andere leveranciers opstellen. Dat doet Apple. En dat doe Apple kennelijk heel goed. Want het verschil tussen inkoop en verkoop leidt tot winsten die zo langzamerhand exorbitant mogen heten. Netto 5,99 miljard dollar in het laatste kwartaal. Op een omzet van 24,76 miljard dollar. Anders gezegd, van iedere dollar omzet houdt Apple bijna een ‘quarter’ over. Natuurlijk, Apple verdient ook nog aan software en de App Store – al specificeert het die verdiensten niet. Maar het leeuwendeel van omzet en winst komt van iPhones, iPads en iPods.

Een nettowinst van 25 procent van de omzet is vele malen meer dan bijvoorbeeld Dell en HP realiseren. Die houden een marge van ongeveer 5 tot 8 procent over. Natuurlijk, Dell en HP hebben een heel andere productmix dan Apple. Maar in het algemeen zijn de marges op hardware juist minder dan die op software en diensten, die bij Dell en vooral HP een grotere rol spelen – en Apple verdient het vooral met hardware. Voor alle duidelijkheid: die 25 procent zou Apple van harte gegund zijn - als er verder niets aan de hand was. Maar dat is er dus wel.

166 dollar winst per apparaat
Je kunt ook moeilijk argumenteren dat Apple geen ruimte heeft om wat te doen. Zelfs 10 dollar per apparaat extra voor de leveranciers zou al een heel verschil maken – als Apple ook afdwingt dat dat ten goede komt aan de werkomstandigheden. Dan zou Apple per verkocht apparaat niet 166, maar 156 dollar netto winst hebben gemaakt. Dat had het afgelopen kwartaal zo’n 360 miljoen dollar uit de winst ‘gegeten’. Veel geld, maar op een kleine 6 miljard niet een bedrag om wakker van te liggen. Voor het verbeteren van de werkomstandigheden zou dat z’n 200 dollar per Foxconn-medewerker per maand zijn. Vergeleken met de 300 dollar die de Foxcon-medewerkers maandelijks na veel overwerk kunnen verdienen, een enorm bedrag.

Het is kwalijk dat Apple nog niet in actie is gekomen. Er is al jaren kritiek op de werkomstandigheden in de elektronica-industrie, en juist ook bij leveranciers van Apple. Apple heeft om die reden een controleapparaat in het leven geroepen, dat periodiek rapporteert. Dat betekent ook dat het voor Apple niet als een verrassing kan komen dat nu opnieuw misstanden geconstateerd worden – als het de berichtgeving over de zelfmoorden bij Foxconn al gemist had. Alle reden dus, om een bijdrage te leveren aan de actie van makeITfair en GoodElectronics. Dat kan hier.