Heeft een informatiseerder een ethisch kompas?

Dat is natuurlijk goed, maar hoe staat het eigenlijk met de visie op de toenemende digitalisering en automatisering van onze samenleving? Heb jij als informatiseerder hier eigenlijk zelf een mening over en wat is jouw eigen kompas hierin? Wat voor maatschappij ben jij aan het informatiseren en in welke maatschappij wil jij eigenlijk leven komende tien jaar?

Als informatiseerder en CIO ben ik druk in de weer om het bedrijf slimmer in te richten met technologie. Dat zal in de komende jaren leiden tot vergaande digitale klant-interactie, straight through processing, dis-intermediation, data-driven intelligent reagerende logistieke processen, kostenreductie en daarna wordt dat met machine-learning en AI nog vele malen slimmer en efficiënter.
Dit past allemaal prima in de gewenste groei van de economie en de ambities van veel bedrijven, die een ‘double digit growth’ en daaruit voortvloeiende stijgende beurskoersen nastreven.

Bij UWV leer ik veel over de arbeidsmarkt en wat het betekent als we samen een participatiemaatschappij willen bouwen voor iedereen. Onderzoeken laten zien dat dat niet meevalt voor bijvoorbeeld laagopgeleiden, arbeidsgehandicapten en ouderen om een plek te krijgen op de arbeidsmarkt, zie bijvoorbeeld de recent gepubliceerde arbeidsmarktanalyse 2017 . Het automatiseren en robotiseren van organisaties en werkprocessen is goed voor de efficiency, maar heeft ook een keerzijde. Door het weg-automatiseren/-robotiseren van kantoorbanen worden minder kansen gecreëerd op de arbeidsmarkt voor ouderen en arbeidsgehandicapten.

Een mooi voorbeeld is een ervaring die ik onlangs had op een management dag met mijn team in brouwerij de Prael, hartje Amsterdam. Een initiatief voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een mooie combinatie tussen de liefhebberij van bierbrouwen, mensen laten participeren en een gelegenheid midden in de stad om te eten/vergaderen.

Bij de rondleiding bij de flesjesvul-machine was de toelichting ‘We hebben het arbeidsproces hier zo ingericht dat we maximaal aantal handen nodig hebben’. Dát was mijn gewetensmoment waar ik sinds die tijd veel over nadenk en me realiseer dat dat haaks staat op de westers-georiënteerde ‘alles moet sneller/beter/efficiënter’- drive waarin de meeste informatiseerders volgens mij in terecht zijn gekomen.