Meer vaart achter open source bij overheid

Op beleidsniveau voldoen de ministeries al volledig aan de doelstellingen van NOiV. Maar de gemeenten blijven achter. Slechts 55 procent van de gemeenten hanteert bij aanschaf van software de ‘pas toe of leg uit’-regel, die behelst dat men alleen voor fabrikanteigen software mag kiezen als daar een valide reden voor is. 59 procent van de gemeenten ondersteunt het Open Document Format en 26 procent heeft een implementatiestrategie voor open standaarden en open source.

Het gebruik van open standaarden en open source is wel vrij algemeen. Twee derde van de overheden maakt er gebruik van op het niveau van de IT-infrastructuur; de helft op het vlak van beheer; 59 procent op internet; 30 procent op de desktop. Het onderzoek laat in het midden of het hier om open standaarden gaat of om open-sourcesoftware. Waarschijnlijk het eerste, aangezien slechts 37 procent van de respondenten zegt het gebruik van open-sourcesoftware belangrijk te vinden.

Dat het beter kan en moet, blijkt uit de score van de ministeries en gemeenten op de doelstellingen van het actieprogramma NOiV. Gemiddeld komt de score op 43. Dat is een forse vooruitgang bij 2008, toen de score op 17 lag. Maar ten opzichte van de doelstelling van 100 punten in 2011 is er nog wel een lange weg te gaan. Ook hier zijn het de gemeenten, en dan met name de kleinere, die achterblijven. Ministeries scoren 73 punten, grote en middelgrote 61, en kleine gemeenten 32.

Staatssecretaris Heemskerk becommentarieerde de resultanten met: “Er gebeurt al veel goeds rond het implementeren van open standaarden en open source, maar er is nog te weinig structurele gedragsverandering te zien bij overheden”. Om die reden is besloten tot een aantal initiatieven om de invoering te versnellen.

Op te beginnen, meent Heemskerk, moeten binnen overheidsorganisatie niet alleen ICT’ers maar ook bestuurders meer verantwoordelijkheid krijgen en aanspreekbaar worden op het onderwerp. Daarnaast moeten uitvoerings- en koepelorganisaties sterker de handschoen oppakken. Bovendien gaat het Programmabureau NOiV een actievere rol spelen in het smeden van samenwerkingsverbanden tussen softwareleveranciers en overheden om het open standaardengebruik te versnellen.

Heemskerk gaf ook aan samen met zijn ambassadeurs een aantal maatschappelijke showcases te willen starten. Een aantal gezichtsbepalende overheids-ICT-projecten wordt speerpunt voor NOiV. Het Programmabureau NOiV gaat samen met de OpenDoc Society (ODS) voorbeeldtrajecten op het terrein van open standaarden uitwerken.