De geautomatiseerde illusie van inclusie

Al trekken we in Nederland (nog) niet zo openlijk de stekker eruit en hebben we geen president die een heel diversiteitsprogramma de prullenbak in veegt, ook hier kijken we er steeds kritischer naar “Heeft diversiteit nog wel zin?” “Zijn al die ‘inclusiviteitstrainingen’ nu écht nodig”, hoor je dan.

Terwijl sommige bedrijven DEI langzaam laten leegbloeden, is er een fascinerend fenomeen op komst: kunstmatige intelligentie. Waarom zoveel moeite doen om verschillende achtergronden, perspectieven en ervaringen binnen één team te krijgen als je kunstmatige intelligentie kunt voeden met álle data die nodig is? Als een algoritme alle kennis in zich heeft van mensen uit elke denkbare demografie, is dat dan niet net zo goed als een echt divers team?

Het is een verleidelijke gedachte: je klikt wat buttons, draait wat parameters en voilà—je hebt een ‘divers’ advies dat zou staan voor elke stem in de samenleving. Geen eindeloze trainingen meer, geen mogelijke conflicten tussen collega’s met verschillende achtergronden.

Het knelt echter precies daar waar diversiteit haar grootste kracht toont: bij échte interactie, het schuren tussen verschillende standpunten en persoonlijkheden die elkaar verder brengen. AI kan oude data analyseren, maar geen nieuwe energie creëren. AI kan aanbevelingen doen, maar geen échte verbinding tot stand brengen tussen mensen die van elkaar verschillen.

Wie DEI reduceert tot louter winstmaximalisatie, kan zeker stellen dat dit AI-model op termijn goedkoper is dan een beleidsafdeling die jaarlijks miljoenen kost. Maar dan gaan we voorbij aan de échte waarde van diversiteit: de frisse wind die door organisaties waait, het innovatieve vermogen dat ontstaat wanneer men elkaar écht ontmoet en elkaars verschillen durft te benutten. Een robot rekenmodel zal je nooit vertellen dat je ineens naar een heel andere markt moet kijken omdat z’n ‘buikgevoel’ zegt dat daar kansen liggen.

Dus nee, we hebben geen president nodig om DEI om zeep te helpen. We slopen het evengoed zelf door de illusie te omarmen dat AI ons wel ‘inclusief’ maakt. Want als we niet opletten, is er van al die DEI-inspanningen niets meer over – niet door een pennenstreek van Trump, maar door onze eigen gemakzucht.