'Microsoft gaat te gronde aan verbazend domme directiebesluiten'

Stack ranking desastreus

Eén van de meest schadelijke directiebesluiten was volgens Eichenwald de introductie van het systeem van 'stack ranking' als instrument voor personeelsbeoordelingen. Stack ranking komt uit de hoek van projectmanagement. Het idee behelst het in volgorde van voorkeur, urgentie of toegevoegde waarde plaatsen van projectonderdelen, wensenlijstjes of werkzaamheden. Dat maakt de keuze waar de beperkte resources met voorrang moeten worden ingezet, duidelijker dan wanneer per onderdeel wordt bediscussieerd hoe belangrijk dat is.

Bij Microsoft werd dat instrument verheven tot personeelsbeoordelingssysteem. Per team werd bij afsluiting van het project of periodiek een ranglijst gemaakt naar de bijdrage die de teamleden volgens de leidinggevende hadden geleverd. "Iedere huidige en voormalige Microsoft-medewerker die ik heb gesproken - echt iedere - noemde stack ranking als het meest destructieve proces binnen Microsoft, een methode die talloze medewerkers het bedrijf heeft uitgejaagd, aldus één van Eichenwalds zegslieden.

Een ander schetst de demotiverende werking die van het systeem uitgaat. "Bij het begin van het project wist je al dat, onafhankelijk van hoe goed ieder van de teamleden was, twee op de tien deelnemers een zeer positieve beoordeling kregen, zeven een gemiddelde, en één een slechte."

Demotiverend beoordelingssysteem

Dat leidde tot een situatie waarin medewerkers eerder gericht zijn op concurrentie met elkaar dan op concurreren met andere bedrijven. Voormalig Microsoft-ontwikkelaar Bill Cody vertelde Eichenwald bijvoorbeeld, dat hij tijdens zijn carrière bij Microsoft nooit beoordeeld is op de kwaliteit van zijn werk. "Het ging nooit zozeer over de vraag, hoe ik een betere ontwikkelaar kon worden, maar vooral over de noodzaak hoe ik me bij andere managers beter op het netvlies kon krijgen." In 2005 leidde een wetenschappelijk onderzoek naar Microsofts systeem van stack ranking overigens al tot een negatief oordeel en aanbevelingen voor verbetering. Het is onduidelijk wat Microsoft met die aanbevelingen heeft gedaan.

Onvoldoende tegengas voor leidinggevenden

Behalve een demotiverende bedrijfscultuur was een direct gevolg van het gebruik van stack ranking kennelijk ook, dat er een bureaucratische structuur ontstond waarin managers onvoldoende tegengas kregen en innovatieve ideeën van onderaf weinig kans maakten. Eichenwald noemt enkele voorbeelden waar het in het verleden mis ging. In 1998 hadden ontwikkelaars bij Microsoft bijvoorbeeld al een e-reader ontwikkeld. Maar dat idee werd door Gates persoonlijk afgeschoten omdat het te weinig Windows-uitstraling had. Daarna kreeg het project nog wel de kans om zich te bewijzen in de Office-divisie. Waar het al snel stuk liep omdat er geen toetsenbord was voorzien, maar gebruik werd gemaakt van een aanraakscherm met pen.

Microsoft financieel nog wel heel gezond

Ondanks die bedrijfscultuur is Microsoft overigens al die tijd wel een heel succesvol bedrijf gebleven - iets wat Eichenwald in zijn analyse niet aanstipt. Op terreinen is het natuurlijk overvleugeld door concurrenten als Google en Apple, maar Microsoft realiseert nog steeds hoge omzetten bij zeer aantrekkelijke winsten. Dat zal de directie stijven in het idee dat het een goede koers volgt. En al zal het de directie zeker zorgen baren dat Microsoft op groeimarkten als de zoekmachinemarkt, de markt voor mobiele telefonie en de tabletmarkt op achterstand is gezet, uitgespeeld is Microsoft op die terreinen nog zeker niet. De titel 'Microsofts Downfall: Inside the Executive E-mails and Cannibalistic Culture that Felled a Tech Giant' van Eichenwalds rapportage suggereert dus wel iets meer dan hij in zijn analyse waar kan maken.

Een voorbeschouwing op Eichenwalds analyse, die in het augustusnummer van Vanity Fair verschijnt, is te lezen op de website van het blad.