Oorlogscarrière van tech-innovaties

Het gaat om de kristaloscillator. In de 1930er jaren een curiosum voor radioamateurs. Een in de juiste richting parallel geslepen stukje bergkristal dat door het piëzo-elektrisch effect vibreerde en zo een hele nauwkeurige frequentie afgaf waarmee je kon zenden en ontvangen op exact die frequentie.

Amerika werd door de aanval op Pearl Harbor plots de oorlog ingetrokken, en geloof het of niet maar destijds was het leger lang niet zo mobiel als nu. Er was wel communicatie nodig maar dat ging met rollen draad over de grond. Het was nog een heel gedoe om alle neuzen de juiste kant op te krijgen dat er iets als radio nodig was, en dat heette dan de wireless, omdat het zonder die rollen draad ging.

Amerika had ineens bakken oscillatoren nodig maar de landelijke productie was verwaarloosbaar: ze werden met de hand gemaakt door eenmanszaakjes.

Paul Galvin was er zo eentje, met zijn Galvin Manufacturing Company. Het leger nam de regie voor het leveren van enorme aantallen radio's voor soldaten, tanks, vliegtuigen, verbindingsposten, etc. Kortom, de communicatie waarvan we nu weten dat het cruciaal is om het te hebben. Deze oscillatoren moesten grotendeels nog bedacht worden en dan meteen massaal geproduceerd in een nog geheel nieuw te ontdekken, te ontwikkelen en te bouwen kristalindustrie.

Firma Bausch & Lomb, u weet wel van de contactlenzen, Paul Galvin en andere
radio-enthousiasten, maar ook grafzerkenmakers, tandartsen en juweliers, allemaal verstand van het zagen, slijpen, polijsten, honen, etsen of Rőntgenen van harde materialen waren welkom om deze industrie te helpen vormgeven en opzetten.
Dat kwam goed uit zo net na de grote depressie van de 1930er jaren: beschikbare mensen zat voor totaal nieuwe jobs. Met omgebouwde naaimachines, Rőntgenbuizen van de tandarts, en andere zelf gemaakte tools ging men van start. Met magnifiek resultaat: de productie ging van 100.000 in 1941 naar 28.5 miljoen in 1944.

Een totaal nieuwe industrie was geboren, en bestaat nog steeds. Galvin's bedrijf heet inmiddels Motorola, en de kristallen zitten tegenwoordig werkelijk overal in. TCXO, VCXO, OCXO en DCXO staat voor Temperature, Voltage, Oven en Digital controlled Xtal Oscilator. Al naar gelang de omgeving waarin je ze gebruikt, kies je voor een bepaald type CXO.

Je vindt CXOs natuurlijk in kwartshorloges maar ook in microprocessoren, telecomapparatuur, GPS, navigatie, satellieten, maar ook in je tandenborstel. De opzetborstel van je Philips Sonicare geeft via een kristaloscillator op de 13.736 MHz aan het handvat door hoeveel uur je borsteltje al gebruikt is.

Van opzetborstel tot drone: radiocommunicatie is overal en dus is er een wedloop in het afluisteren, hacken en storen ervan. Dat geeft nieuw werk, zoals een luchtverdedigingseenheid tegen drones, maar ook onderzoek aan lasersignalen voor satellietcommunicatie: meer bandbreedte, niet af te luisteren, en interessant voor defensie. En zo is, helaas, de cirkel weer rond: oorlogen en dreigingen zorgen nog steeds voor totaal nieuwe jobs, innovaties en industrieën.