WRR: Nederland onvoldoende voorbereid op kunstmatige intelligentie

De WRR betoogt in het rapport ‘Opgave AI. De nieuwe systeemtechnologie’ dat AI een systeemtechnologie is, te vergelijken met elektriciteit en de verbrandingsmotor. AI wordt nu al ingezet bij onder meer gezichtsherkenning, vertaalapps, bij medische diagnoses en bestrijden van criminaliteit. Ook beïnvloedt het wat we kopen, lezen en stemmen. “Een systeemtechnologie heeft een langdurige en grootschalige invloed en niet te voorziene effecten. Daarom is een integrale aanpak vereist, met intensieve betrokkenheid van de overheid.”

De WRR stelt dat de beeldvorming over AI is vertekend door misplaatste angsten en overspannen verwachtingen. “AI is geen kwaadaardige robot maar ook geen oplossing voor alles. Een realistische beeldvorming (demystificatie) helpt teleurstellingen voorkomen en kan ervoor zorgen dat burgers de goede kanten van de technologie durven omarmen. Algoritmeregisters kunnen bijvoorbeeld het brede publiek inzage geven in AI-gebruik en daarmee het debat over AI stimuleren.”

Dominante positie techbedrijven

Volgens de WRR eist AI aanzienlijke veranderingen op de werkvloer. Dat geldt onder meer voor de vaardigheden van werknemers en de technische omgeving. Daarbij is het belangrijk dat Nederland inzet op een eigen ‘AI-identiteit’, bijvoorbeeld op het terrein van logistiek en landbouw.

Ook is er ‘maatschappelijk tegenspel’ nodig om ervoor te zorgen dat grote bedrijven niet te dominant zijn bij de ontwikkeling en dat sommige bevolkingsgroepen worden uitgesloten. De overheid zou hier voor moeten zorgen. Er zijn kaders nodig waarbinnen AI zich ten goede kan ontwikkelen. Regulering van AI is nodig, stelt de WRR. “Om te verhinderen dat de gevaren van massasurveillance en machtsconcentratie de positieve bijdrage van AI gaan overschaduwen. Het is urgent dat de overheid een visie ontwikkelt op onze digitale leefwereld.”

Internationale positie

Wat betreft het verdienvermogen en de veiligheid van Nederland wordt AI ook steeds belangrijker. Nederland moet, voor een goede internationale positie, in samenwerking met andere Europese landen AI-toepassingen en een goede infrastructuur voor AI ontwikkelen en zich inzetten voor wereldwijde regels en standaarden vanuit een geïntegreerde ‘AI-diplomatie’. De WRR pleit daarom onder meer voor de oprichting van een AI-coördinatiecentrum, dat politiek verankerd is via een ministeriële onderraad.