Europese zorgen over reikwijdte CLOUD Act VS

De vorig jaar aangenomen Amerikaanse CLOUD Act zorgt voor Europese onrust over de reikwijdte van die wetgeving voor datavordering bij cloudaanbieders. Terwijl de VS sust dat deze wet slechts is bedoeld als hulp bij opsporing van criminele activiteiten leeft de vrees dat misbruik mogelijk is. Een Chinese wet voor verplichte medewerking aan datavorderingen wordt door de VS juist bekritiseerd als middel voor cyberspionage. Hierdoor wordt een Chinees bedrijf als Huawei nu gewantrouwd.

Jasper BakkerredacteurMeer van deze auteur

Europese experts en politici maken zich zorgen over Huawei, maar ook over Amerika, schrijft persbureau Bloomberg. Het centrale punt van zorg in beide gevallen is de ambities met betrekking tot data en overheidsvordering daarvan. "Ik wil de Amerikaanse en Chinese wetten niet vergelijken, want ze zijn overduidelijk niet hetzelfde, maar wat we zien is dat er aan beide kanten, Chinees en Amerikaans, een duidelijke push is voor het verkrijgen van extraterritoriale toegang tot data", schrijft Bloomberg op uit de mond van Frans politica Laure de la Raudiere. Zij is lid van het lagerhuis (de Nationale Vergadering) én dient als mede-voorzitter van een parlementaire groep voor cybersecurity en soevereiniteit.

Wake-up call voor Europa

De la Raudiere bestempelt de CLOUD Act (Clarifying Lawful Overseas Use of Data Act) als wake-up call voor Europa: om meer vaart te zetten achter een eigen, soeverein aanbod in de datasector. Het leeuwendeel van de ICT- en ook de cloudmarkt wordt immers gedomineerd door aanbieders van Amerikaanse herkomst. De cruciale vraag hierbij is of en hoe een lokale, Europese vestiging van een Amerikaanse cloudaanbieder onder de reikwijdte valt van de vorderingswet voor clouddata. Detail is ook hoe de clausule in de CLOUD Act met betrekking tot lokale wetgeving geïnterpreteerd kan en gaat worden. Nederlandse juristen hebben hierover hun licht al geschenen voor AG Connect.

De betrouwbaarheid van de VS als bondgenoot onder het presidentschap van Donald Trump is vooral een punt van zorg, concludeert het Amerikaanse persbureau Bloomberg. De impact van de cloudwet die vorig jaar stilletjes is aangenomen in de VS kan door Europa worden beperkt door in te spelen op een voorziening in die wet waarbij de VS 'executive overeenkomsten' kan aangaan met landen voor een wederzijdse uitwisseling van informatie en data. De Europese Commissie wil hierover in gesprek gaan met de Amerikaanse overheid, waarbij de onderhandelingen hiervoor deze lente kunnen beginnen.

Vergelijking met China en Rusland

EU-lidstaten als Nederland, België en Frankrijk maken zich hard voor een gezamenlijk Europees front met universele regelgeving voor het beschermen van privacy, het afwenden van cyberaanvallen en het beveiligen van kritieke netwerken. De 'bedreiging' van landsgrenzen door toenemend gebruik van cloud compliceert dit streven, waarbij de Amerikaanse CLOUD Act van 2018 maar in wezen ook de Chinese inlichtingenwet van 2017 de druk opvoeren. Europees Parlementslid Sophie in 't Veld heeft zich al openlijk beklaagd over de Europese zwakheid in het licht van de Amerikaanse datahonger, die zij als "onbeperkt" bestempelt.

Het voornemen van gesprekken voor 'executive overeenkomsten' krijgt niet bepaald haar goedkeuring. De lange arm van de Amerikaanse autoriteiten reikt tot aan de data van Europese burgers, stelt de Nederlandse EU-politica in een blogpost, en is daarmee in strijd met alle Europese wetgeving. "Zouden de Amerikanen het accepteren als de EU zichzelf extraterritoriale jurisdictie zou geven op Amerikaans grondgebied? En zou de Commissie ook voorstellen om te onderhandelen met Rusland of China als zij hun eigen Russische of Chinese CLOUD Act zouden aannemen?"