Donkere kanten van innovatie

Beide auteurs doelen op de verantwoordelijkheid voor het welzijn van mensen in een gezonde leefomgeving. Het verband tussen informatica en milieubederf lijkt vergezocht, maar is dat niet.

Cryptomania is een mooi voorbeeld van ongebreideld consumentisme dat ten koste gaat van onze samenleving. Het delven van bitcoins kost enorm veel energie, namelijk 30,2 terrawatuur stroom per jaar. Meer dan het jaarverbruik van een land als Slowakije, rekent studente Eva Koffeman ons voor in een artikel in de Volkskrant van december jl. De bitcoinfabrieken die nog steeds worden opgericht, vreten onze voorraden weg. De donkere kant van de digitale speelmunt bestaat uit het creëren van schaarste en ons bedreigde milieu verder eroderen. Precies die aspecten waar we in de komende decennia anders mee om zullen moeten gaan. Docenten die cryptomania bij studenten stimuleren, mogen zich achter de oren krabben. Niet alleen vanwege het milieu maar ook vanwege de sociale gevolgen.

Speculeren

Studenten kunnen tegen nul procent rente lenen. Hoe verleidelijk is het niet om als adolescent met je geleende geld online te speculeren? Onze studenten hebben een positieve instelling, wat natuurlijk prima is. Ze zien geen beren op de weg. De kans dat ze de rest van hun leven krom moeten liggen om hun schulden af te betalen, is in hun ogen verwaarloosbaar. Het is mogelijk dat hun zich ontwikkelende prefrontale cortex hierbij een rol speelt. Feit is dat ze geen schroom hebben om al hun zaken digitaal af te handelen, dus ook hun financiële transacties. Bancair toezicht of niet.

Een ander voorbeeld is onze belegen visie op economische groei, een groei die gebaseerd is op uitbuiting van mensen en uitputting van bronnen. Als de algoritmen van onze informatici gebaseerd zijn op achterhaalde economische modellen, zijn we als hogeschool niet duurzaam bezig.

Genieën

Mijn zorg is dat we technologie steeds opnieuw inzetten om onze obsessieve consumptie te voeden. Laten we optimistisch verder digitaliseren met als doel om ons welzijn te stimuleren en tegelijk onze wereld te beschermen tegen verdere milieuschade. Ontwikkelaars en eigenaren van algoritmen krijgen steeds meer macht, dus deze ethische kwestie is prangend. We kunnen ons niet veroorloven dat alleen programmeurs hun ideeën over de maatschappij op slimme logaritmen loslaten. Moeten we hen met rust laten omdat ze het stempel ‘briljant’ hebben gekregen? Technische genieën zijn niet per definitie sociale en maatschappelijke lichten, hoewel beide kwaliteiten uitstekend samen kunnen gaan.

Bij onze opleiding Informatica richten we ons vooral op technologie, niet op de implicaties van technologische innovaties. In mijn optiek is dat onverstandig.