Strafbaar

Als Utrechter herken ik daar wel wat van. Wie de Neudeflat kent, zou de ontwerper ervan wel willen aangeven. Het vernieuwde Hoog Catharijne is best aardig, maar het kan niet verhullen dat er vijftig jaar geleden een half historisch stadscentrum weggeslagen is. Cultuurbarbaren! Degene die bedacht had dat de Catharijnesingel gedempt moest worden en dat daar midden door de stad een snelweg moest komen, mag wat mij betreft overgedragen worden aan een volksgericht van woedende Utrechters.

Maar wat architecten ook aan kwaad veroorzaakt hebben, ze brachten ons ook geweldige gebouwen, geweldige steden. Oude kathedralen, moderne musea, bijzondere woonwijken, ‘grand design’-villa’s; een heleboel architectuur die echt een verrijking is. Als we ervan uitgaan dat al die slechte architectuur na een jaar of vijftig toch wel vervangen gaat worden door iets beters, dan blijft er op langere termijn nog een heleboel moois over.

Mensen leven tegenwoordig niet alleen in en tussen gebouwen. Wij leven net zo goed in en tussen systemen. Ons geluk wordt ondertussen misschien wel meer bepaald door de IT die wij gebruiken dan door het kantoor waar we in werken, meer door webwinkels dan echte winkelstraten, meer door games dan door kerkgebouwen. Ook tussen die systemen zit onvergeeflijk slechte rotzooi. Systemen die gebruikers dagelijks horendol maken. Zulke slechte systemen, dat we ons in allemaal bochten moeten wringen om ermee te kunnen samenwerken. We raken zo verwrongen en murw dat we niet eens meer beseffen dat die systemen veel beter zouden kunnen én moeten zijn. Denk aan al die logistieke, financiële en personele systemen en je zou er bijna depressief van worden.

Die heel slechte systemen zijn gek genoeg vaak heel dure systemen. Hoe meer we betalen, hoe minder we geneigd zijn om kritisch te zijn op die systemen. Hoe goedkoper, hoe meer we geneigd zijn te gaan ‘shoppen’ tot we datgene krijgen waar we echt blij van worden. Organisaties die niet kritisch zijn en voor veel geld slechte systemen kopen, zijn net zo schuldig aan misdaden tegen de menselijkheid als de bouwers van die systemen.

Laat duidelijk zijn: met de beste bedoelingen heb ook ik systemen ontworpen en gebouwd die ik bij nader inzien veel beter had kunnen maken. De systemen waar ik nu mee bezig ben, zullen we over een paar jaar ook wel ‘voor verbetering vatbaar’ vinden. We zijn in dit vak ook nog maar een jaar of vijftig bezig, dus we gaan vast nog heel mooie dingen bedenken. Maar écht slechte systemen voor vanzelfsprekend nemen en niet wezenlijk willen verbeteren, zou strafbaar moeten zijn.