Dag Facebook, hallo Hyves?

Plus het daar weer uit voortgekomen bevel aan Facebook van de EU-bestrijkende Ierse privacywaakhond. Maar kunnen we weer uitzien naar Hyves, of Web-met/zonder-streepje-log.nl?

Rechtszaken zijn soms ook een kwestie van blufpoker. Hoog inzetten, zelfverzekerd overkomen, je vooral niet in de kaarten laten kijken. Dat soort tactieken. En Facebook lijkt nu online-poker op hoog niveau te spelen. Het gededuceerde, impliciete dreigement van een EU-exit door Facebook doet veel mensen wat. Niet alleen eindgebruikers die al dan niet veel diensten van het bedrijf van Mark Zuckerberg benutten, voor privé en mogelijk ook voor werk en e-commerce. Vergeet niet: naast 's werelds grootste social network Facebook bezit 'Zuck' ook het veelgebruikte WhatsApp en het modieuze Instagram.

De nieuwe Borg

In de loop der jaren sinds de overnames van die twee andere social networks heeft Facebook zich geleidelijk aan meer en meer 'the Borg' getoond. De naam van die 'bad guys' uit SF-serie Star Trek (debuterend in The Next Generation) was oorspronkelijk geplakt op Microsoft, vanwege diens oude strategie om concurrentie op te slokken en te assimileren. Facebook lijkt dit vroegere voorbeeld van IT-grootmacht Microsoft goed te volgen, ook met bijvoorbeeld virtual reality. Zo vereisen de producten van de eerder overgenomen VR-headsetmaker Oculus straks een Facebook-account.

Maar ook buiten de branche ontplooit Facebook praktijken die weerstand oproepen. Zoals het herhaaldelijk herzien van privacy-instellingen, wat door critici wel is omschreven als hardnekkig resetten net zolang tot eindgebruikers niet meer de moeite doen om het wéér naar hun - en niet Zuckerbergs - voorkeur in te stellen. Als eindgebruikers de juiste instellingen al kunnen vinden, want privacy-opties zijn verwarrend. En die privacy is nou juist het hele eiereneten in de onuitgesproken EU-exit van Facebook.

Onwaarschijnlijk

Juichende eindgebruikers online - in reacties onder nieuwsartikelen, op forumsites en ook op social media als Facebook en Twitter. Zij verheugen zich op een beter alternatief voor het onvermijdelijk lijkende Facebook, wat goed heeft geprofiteerd van het zogeheten netwerkeffect. Voor kenners bekend als de Wet van Metcalfe (die van origine op faxmachines sloeg). Daarin schuilt ook de ondergang van vroegere - of potentiële - Facebook-concurrenten; zij hadden niet of niet snel genoeg schaalgrootte om groter, groots, grootst te worden. Kan dat straks wel het geval zijn, als Facebook echt de ruim 400 miljoen EU-gebruikers loslaat?

Een eerste belemmering voor een glorieuze terugkeer van bijvoorbeeld Hyves is dat Facebook waarschijnlijk de EU helemaal niet zal verlaten. Want 400 miljoen gebruikers is voor de Amerikaanse reus weliswaar niet de bulk van zijn basis, maar toch wel een fors deel (van de 2,7 miljard maandelijks actieve gebruikers). Het is waarschijnlijker dat er juridisch iets wordt uitgewerkt en zakelijk wordt aangepast. (Net zoals eerder is gedaan met Privacy Shield-voorganger Safe Harbor.) Waarbij het dan wel mogelijk is dat Facebook 'as we know it' - inclusief eigendommen als WhatsApp en Instagram - niet meer hetzelfde kan zijn.

Zeg nooit nooit

Een tweede belemmering is dat Hyves er allang niet meer is. Alhoewel, het is toch in z'n geheel gearchiveerd? Dus er zou een doorstart gemaakt kunnen worden. Misschien dan met eerst nog een datamigratie. En dat is geen makkie, weet ik terugkijkende naar de saga rond Web-log.nl wat later Weblog.nl is gaan heten. Waar het Nederlandse social network Hyves in handen is gekomen van Telegraaf-uitgeverij TMG (nu Mediahuis Nederland geheten), daar is het Nederlandse oerweblogplatform door uitgeverij Sanoma bestierd en uiteindelijk geschrapt.

Beide mediabedrijven hebben hun social-stappen niet tot gouden greep weten te maken. Hetzelfde geldt voor andere uitdagers voor het groter-dan-grote Facebook. Aan de andere kant leek ooit MySpace niet in te halen, zeker niet door een sexistisch begonnen studentennetwerkje voor Amerikaanse universiteiten. Bovendien leven we nu in hele andere tijden, dus wie weet. Misschien komt dit relikwie uit de oude tijd weer terug: