Zorgen over gezichtsscanners gemeente Lelystad

Wethouder Ed Rentenaar stelt dat de apparaten een uitbreiding zijn van de dienstverlening. De extra controle is volgens hem van belang voor de gemeente, maar ook voor inwoners. "De gevolgen van identiteitsfraude kunnen verstrekkend zijn. Iemand die de identiteit van een ander steelt, kan bijvoorbeeld telefoonabonnementen of leningen afsluiten, dure aankopen doen of bankrekeningen openen." Wie een paspoort wil aanvragen, moet aan de balie in de gezichtsscanner kijken. De scan wordt door het systeem daarna vergeleken met de foto op het identiteitsdocument. Uiterlijke kenmerken zoals een baard of een kapsel hebben daarbij geen invloed.

De scan wordt vervolgens versleuteld opgeslagen in een ‘scandossier’, dat niet wordt bewaard of wordt gedeeld met andere organisaties. Alleen de gemeente kan het scandossier ontsleutelen met een decryptiesleutel. Behalve als er een vermoeden bestaat dat er fraude wordt gepleegd. De scan wordt dan als bewijsstuk gebruikt bij de aangifte van identiteitsfraude.  Volgens de gemeente voldoet het aan de AVG.

De gezichtsscanner wordt al door meer gemeenten ingezet. Amstelveen, Zaanstad, Culemborg, Tiel, Zaltbommel en Twenterand gebruiken het al langer voor de aanvraag van een  nieuw identiteitsbewijs.

'Onrechtmatige maatregel'

Niet iedereen ziet de gezichtsscanners zitten. Stichting Privacy First laat weten dat de maatregel wat hun betreft onrechtmatig is, omdat burgers de gezichtsscan niet kunnen weigeren. “Hiermee wordt iedere burger een potentiële fraudeur. Je zult zien dat het systeem niet feilloos werkt waardoor burgers ten onrechte worden aangemerkt als fraudeur. Fouten kunnen ontstaan door een slechte kwaliteit pasfoto en een hoge kwaliteit scan”, stelt Vincent Böhre.

De proportionaliteit van de maatregel stelt hij ook ter discussie. “Er zijn zo’n twintig miljoen identiteitsbewijzen en paspoorten in omloop. Er zijn jaarlijks hooguit enkele tientallen gevallen van deze vorm van fraude. Het is schieten op een mug met een kanon.”

Vrees voor doelverschuiving

Böhre vreest ook voor doelverschuiving. “Er is nu een doel aangemerkt dat door de meeste Nederlanders als legitiem wordt gezien. Maar na verloop van tijd zie je dat er altijd heel veel druk op komt te staan en dat er nieuwe doelen bij komen. Het is waarschijnlijk dat politie, justitie en de geheime dienst zich er in gaan mengen. Al snel wordt de bewaartermijn dan verlengd en worden er meer doelen gekoppeld aan de gezichtsscan.”

Privacy First onderneemt vanwege een gebrek aan capaciteit zelf geen stappen tegen de maatregel, maar hoopt dat actieve burgers zelf bezwaar maken en de zaak zullen aankaarten bij de Autoriteit Persoonsgegevens.