Wired love

Jaren voordat er websites bestonden, was er usenet. Deze netneutrale social media is al sinds 1980 operationeel. Geen centrale distributie, maar berichten verspreiden zich via NNTP, het Network News Transfer Protocol. Zo komen artikelen uiteindelijk op een harddisk in de buurt terecht.

Hoe sneller de verbinding, hoe actueler de berichten. Zo leerde je bijvoorbeeld via sci.aquaria mensen aan de andere kant van de wereld kennen die ook in een bepaald soort aquariumvis geïnteresseerd waren. In tijden van fakenews en de hegemonie van de daarbij betrokken Amerikaanse bedrijven is usenet een netneutraal alternatief; gebruikers van usenet verspreiden ook illegaal muziek en software.

Maar ja: er is geen centrale instantie om aan te pakken. Of toch wel?

Stichting BREIN, die dit soort fraude aanpakt, heeft een usenetprovider voor de rechter gesleept. Zij zijn doorgever van bits en bytes, en hebben geen boodschap aan de boodschap. Toch heeft een rechter in 2011 bepaald dat deze provider berichten moet gaan filteren, op straffe van een dwangsom van 50.000 euro per dag. Omdat dit onmogelijk is, moesten zij de deuren sluiten, hetgeen netneutrale social media in het nauw brengt.

Fakenewsverspreiders bepalen tegenwoordig het nieuws

De Hoge Raad heeft de provider alsnog in het gelijk gesteld. Stichting BREIN is daarop in cassatie gegaan. De uitspraak wordt vanaf mei 2018 verwacht. Begrijpelijk dat intellectueel eigendom bescherming nodig heeft. Bottomline is wel: fakenewsverspreiders bepalen tegenwoordig het nieuws, en auteursrechten van weer andere grote spelers verbieden netneutrale verspreiding van nieuws.

Ver voor de tijd van usenet was er ook al elektronische communicatie. Telegrafie was er al halverwege de negentiende eeuw. Het selecte gezelschap van telegrafisten communiceerde met elkaar als er even geen berichtenverkeer was. Dit sprak tot de verbeelding van velen, en leidde zelfs tot een literair genre, dat 'telegraphic romance' werd genoemd. Voormalig telegrafiste Ella Cheever Thayer publiceerde in 1879 'Wired Love – A Romance of Dots and Dashes'; tien jaar achtereen een bestseller. De novelle begint met een chatsessie, compleet met chatlingo, zoals G.A.

Dat betekende 'go ahead', en dan herhaalde men het laatste woord dat de luisteraar nog had meegekregen.

Thayer schrijft – alsof het gisteren was – dat de hoofdpersoon in twee werelden leefde: het kantoor met alle beperkingen, en vandaaruit op 'electric wings' ontsnappen naar verre steden met plenty sociale contacten. Door deze online-ervaringen voorspelt Thayer letterlijk de mobiele telefoon 140 jaar geleden: "something, for instance, to carry in their pockets, so when they are far away from each other, and pine for a sound of 'that beloved voice,' they will have only to take up this electrical apparatus, put it to their ears, and be happy. Ah! blissful lovers of the future!"

Wired love is van alle tijden, en het is goed dat het Gutenberg-project deze actuele novelle voor iedereen beschikbaar heeft gemaakt via internet.