'Nederlandse overheid moet meer aandacht geven aan startups'

Als Nederland niet meer aandacht aan startups gaat geven, dan is er geen volgend groot succes meer, denken de auteurs. “China investeert bijvoorbeeld heel veel geld in startups. Daarvan gaan er veel mislukken. Maar een of twee worden wel die volgende unicorns”, zegt Schram. Volgens de auteurs wordt in Nederland te veel op de borst geklopt met een aantal grote successen, zoals Adyen, Mollie of Messagebird, maar staat Nederland eigenlijk stil qua innovatie. Wagemans: “Als Nederland niet investeert in startups of innovatie, dan word je de zieke man van Europa. Innovatie komt niet van grote bedrijven. Als je dat niet doet, staat op termijn de welvaart onder druk.”

Voor een goed ecosysteem zijn een aantal ingrediënten nodig waaraan de overheid iets kan doen, vinden de auteurs. Het begint bij onderwijs. De auteurs stellen in het boek bijvoorbeeld selectie aan de poort voor, net als bijvoorbeeld het Amerikaanse Stanford University. En er moet een alumninetwerk worden gecreëerd als ze de universiteit verlaten. “En als ze de arbeidsmarkt ingaan, moeten ze het idee hebben dat een startup een geldige optie is”, zegt Wagemans.

Investeringen in vroeg stadium

Hij noemt het voorbeeld in Finland. “De Finse overheid heeft een initiatief voor bedrijven in een early stage, waarbij het geld dat een oprichter ophaalt volledig matcht. Dat werpt vruchten af. Een bedrijf waar ze 6 miljoen in hebben gestoken, daarvan krijgen ze nu gemiddeld 100 miljoen aan belastingen terug. Die manier van denken, zie ik in Nederland niet terug.”

Er moet dus meer aandacht komen voor investeringen in een vroeg stadium, vinden de auteurs. “In Nederland wordt er vaak pas geld tegenaan gegooid door investeerders als het bedrijf kiet draait. Dat is je reinste kolder in een hightechgroeimodel. Het kan zelfs compleet tegen je werken”, zegt Wagemans. Een bedrijf dat pas geld krijgt als ze break-even draaien wordt vertraagd, omdat ze geen mensen hebben kunnen aannemen. “Ze kunnen dan in twee jaar tijd worden ingehaald door een bedrijf in Silicon Valley dat wel twee miljoen of vijf miljoen ophaalt. Ook als dat bedrijf een minder goed product of een minder goed team heeft.”

Belasting op aandelen werknemers

Waar de overheid ook naar zou kunnen kijken, is de manier waarop belastingen worden geheven op aandelen voor werknemers. Dat gebeurt in Nederland bij het verkrijgen van de aandelen. Schram: “Dat is een vrij onhandige belastingregel om talent aan te trekken. In Silicon Valley is het heel gebruikelijk dat vroege werknemers aandelenopties krijgen. Als ze bedrijf dan geld ophaalt, dan cashen zij ook lekker. Dan betalen ze ook de belasting. De regel in Nederland maakt het voor startups lastiger om talent aan te trekken.”

De overheid zou dus lessen kunnen trekken uit Silicon Valley, en dat geldt ook voor bedrijven en onderwijsinstellingen, zeggen de auteurs. Maar zeggen ze ook, wat er in Silicon Valley gebeurt, is niet zaligmakend. Op het gebied van diversiteit, betaalbaarheid en mededinging gaat het niet altijd even goed, stippen de auteurs ook aan in het boek. Wagemans: “Maar we hoeven niet de Silicon Valley te kopiëren. We kunnen alleen de goede dingen overnemen.” Schram: “Het is genuanceerd, maar desondanks valt er veel te leren. Nederland heeft in elk geval in zich om een voorloper in Europa te worden.”