Verbeteren is geen vernieuwen

Wat niet goed werkt, moet verbeterd worden. Alleen: het omgekeerde van ‘slecht’ is niet ‘goed’, maar ‘niet slecht’; wie van het onvolmaakte bestaande vertrekt, komt vrijwel zeker niet tot iets echt nieuws. Einstein wist het al: “We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them”.

Voor vernieuwen is veel meer nodig, ook dat begreep Einstein: "Imagination is more important than knowledge. For knowledge is limited to all we know and understand, while imagination embraces the entire world”. Vernieuwen vereist het verbeelden van een nieuwe, nog onbekende werkelijkheid en er vervolgens consequent naar handelen. Niet langer ‘planning’ maar ‘preparing’, niet langer controleren maar leren staan hierbij voorop. Vernieuwen gedijt bij (ingekaderde) vrijheid.

Organisaties beseffen de noodzaak tot vernieuwing, maar het schaarse budget dat ervoor wordt vrijgemaakt sneuvelt te vaak bij de eerstvolgende bezuinigingsronde. Ik ken (te) veel organisaties waar verbetering vervolgens via een semantische verschuiving tot vernieuwing wordt gepromoveerd, maar het niet is. De basis op orde brengen, een veelgehoorde kreet bij verbeteren, is nuttig voor de continuïteit, maar staat doorgaans vernieuwing in de weg. Verbeteren impliceert standaardisering, integratie en voorspelbaarheid, maar te veel van dit alles beperkt de ruimte voor exploreren, improviseren en experimenteren en bijgevolg voor vernieuwend leren.

Juist in dit spanningsveld wacht een mooie, bijkans edele taak voor de strategisch opererende informatieprofessional: de organisatie behoeden voor de valkuil van te veel dan wel uitsluitend reactief achteromkijken. In de Bijbel veranderde de vrouw van Lot in een zoutzuil toen ze dat deed. Dat willen wij onze organisaties toch niet aandoen?