'ASML-diefstal geen nationale veiligheidskwestie'

"De software is onderdeel van de portefeuille van ASML en wordt gebruikt voor de optimalisatie van het chipproductieproces bij de klanten van ASML. De diefstal van deze software heeft op zichzelf geen directe gevolgen voor de nationale veiligheid."

Wel overeenkomsten

Ook de verdenking dat de Chinese regering achter deze diefstal zit, krijgt tegengas van de bewindsman. "Uit de ons bekende informatie blijkt dat er sprake is van diefstal van bedrijfsvertrouwelijke informatie door ex-werknemers van de Amerikaanse vestiging van ASML. Deze diefstal van bedrijfsvertrouwelijke gegevens betreft een ernstig incident bij ASML. Ik heb geen aanwijzingen dat er in casu sprake is geweest van directe betrokkenheid van een buitenlandse overheid." Daarmee is er echter geen keiharde ontkenning van een regeringsrol: "Er zijn wel overeenkomsten te zien met bekende Chinese spionagedoelwitten en -werkwijzen."

Eerder heeft BZK-minister Stef Blok al gesteld dat bedrijfsspionage door China niet nieuw is. Wiebes volgt die lijn in zijn antwoorden aan de Tweede Kamer: "In algemene zin zien wij een ontwikkeling dat staten op steeds assertievere wijze hun eigen belangen behartigen en bereid zijn om middelen in te zetten die onze welvaart, stabiliteit en openheid kunnen aantasten. Steeds meer landen richten zich hierbij op politieke en/of economische spionage."

Chinees gevaar

Wiebes verwijst naar de jaarverslagen van inlichtingendiensten AIVD en MIVD, die al eerder hebben gewaarschuwd voor economische spionage door China. De Kamer is hierover op 18 april nog ingelicht, inclusief over de aanpak hiervan door Nederland. De twee Nederlandse inlichtingendiensten stellen in hun respectievelijke jaarrapporten "dat China een breed scala aan (heimelijke) middelen inzet die het verdienmodel van Nederlandse bedrijven kunnen ondermijnen, waaronder (digitale) economische spionage."

In het geval van ASML waren het dus Amerikaanse werknemers die bij de vestiging in de VS bedrijfseigen informatie van het Nederlandse bedrijf hebben gestolen. Deze dieven, van Chinese komaf, hebben die buit benut om een deels-concurrerend bedrijf op te zetten. Dit XTAL is schuldig bevonden en inmiddels opgedoekt. Over de schade voor ASML verlaat Wiebes zich op verklaringen van dat bedrijf zelf. "Met betrekking tot het bedrijfsbelang geeft ASML aan dat het bedrijf geen omzetverlies heeft geleden als gevolg van gemiste verkoop."

845 miljoen dollar

De minister van Economische Zaken en Klimaat legt uit dat het gestolen materiaal is teruggevorderd en dat de ASML-klant die door XTAL was verleid om over te stappen is teruggekeerd naar ASML. "De definitieve vergoeding van 845 miljoen dollar die de Californische rechter aan ASML heeft toegekend is gebaseerd op ongerechtvaardigde verrijking in relatie tot de gestolen bedrijfsgeheimen."