Begroting '23: Defensie digitaliseren met oog op cyberoorlog

"De hoeveelheid data neemt enorm toe. Informatietechnologie (IT) en techniek in bredere zin ontwikkelen zich razendsnel. De defensieorganisatie moet informatie sneller en slimmer verkrijgen, verwerken en verspreiden om gericht te sturen en zo succesvol te kunnen zijn in moderne conflicten en crises: dat is de kern van informatiegestuurd optreden. Defensie moet weerbaar zijn tegen desinformatie, moet haar eigen systemen kunnen beschermen tegen cyberaanvallen en moet zelf offensieve cyberoperaties kunnen uitvoeren."

Niet alleen het ministerie van Justitie en Veiligheid ziet toenemend cybergevaar; ook Defensie schrijft in de stukken over groeiende cyberdreiging. Om daar tegen opgewassen te zijn - en te blijven - gaat Defensie ook dit jaar investeren in digitale slagkracht. Daarbij heeft het ministerie niet alleen een strategie voor data science en kunstmatige intelligente (AI), zo staat in de beleidsprioriteiten voor dit overheidsonderdeel. Defensie heeft ook "een cyberplan opgesteld om defensiebreed de digitale capaciteiten te versterken".

Breed cyberplan

Dat cyberplan omvat meerdere pijlers, waarbij als eerste wordt genoemd het aantrekken van cyberspecialisten. Defensie gaat de komende vier jaar meer dan 400 vte (voltijdse equivalenten) aantrekken van cyberspecialisten die expertise hebben op verschillende disciplines. Welke disciplines dat dan specifiek - of bij voorkeur - zijn, wordt niet toegelicht in de stukken nu. "Deze specialisten worden ook ingezet om de waarborgen omtrent omgang met cyber(inzet) goed te bestendigen."

Hierbij zijn 75 vte speciaal toegewezen voor de versterking van het Defensie Cyber Commando, dat zich inzet voor de digitale veiligheid van de hele Defensieorganisatie en haar partners. De overige 325 vte'n worden defensiebreed verdeeld. Commandanten op alle niveaus krijgen ook de beschikking over 'cyberbeschermingscapaciteit'. Defensie somt verder op dat het investeert in een betere (cyber)inlichtingenpositie, "waarmee we de cyber readiness van Defensie en daarmee de digitale weerbaarheid van eenheden en systemen verder versterken".

Naast het aantrekken van cyberspecialisten, het geven van cyberbeschermingscapaciteit aan commandanten en het investeren in een betere (cyber)inlichtingenpositie, behelst het cyberplan van Defensie nog enkele pijlers. Dan gaat het bijvoorbeeld over het creëren van "meer mogelijkheden om te trainen in de informatieomgeving op eigen, van het internet afgesloten, netwerken". Verder gaat het ministerie de komende jaren nog meer inzetten op internationale samenwerking, wat ook geldt voor 'het cyberdomein'. "Dit zal gebeuren in zowel bilateraal, EU- en NAVO-verband."

Legerhulp bij digitale rampen

Defensie zegt ook toe dat het "in nauwe samenwerking en afstemming met nationale partners" zijn capaciteiten gaat uitbreiden voor hulp bij cyberrampen. Dit "om andere (overheids)organisaties te helpen wanneer zij getroffen worden door een digitale crisis". Het ministerie zegt zo te kunnen zorgen voor "een sterker Nederland en een veiliger Europa dat meer op eigen benen kan staan, ook in het cyberdomein".

Bij dit alles besteedt Defensie ook woorden aan de noodzaak van inlichtingen en het vergaren plus verwerken daarvan. "Inlichtingen zijn essentieel om vooruit te kunnen kijken en om goede politiek-strategische keuzes te maken. Ze kunnen voor militairen in het veld het verschil maken tussen leven en dood. Het kabinet investeert ook het komende jaar in het benutten van de technologische mogelijkheden om de Nederlandse inlichtingenpositie verder te versterken."

Inlichtingenwerk

Dit komt neer op informatiegestuurd werken en daarvoor wordt er bij de MIVD en bij de krijgsmacht geïnvesteerd in het versterken van de capaciteit om inlichtingen te verzamelen en te verwerken. "Inlichtingenprocessen worden meer datagedreven ingericht: beschikbare data moeten real time kunnen leiden tot betrouwbare inlichtingen, die op hun beurt zorgen voor een gezaghebbende informatiepositie." Ook bouwt Defensie verder aan een digitale infrastructuur die cruciale data op tijd beschikbaar moet stellen op alle relevante niveaus binnen de organisatie. "Hierdoor kan Defensie preciezer, sneller en veiliger wereldwijd militaire operaties uitvoeren."