Biden beperkt overheidsgebruik van commerciële spyware

De blik is hierbij gericht op buitenlandse overheden, maar ook op organisaties en personen. Gebruik van spyware door de Amerikaanse overheid zou, zo luidt de redenering, een risico kunnen vormen voor de Verenigde Staten. De beperking in de executive order van Biden geldt dus voor commerciële spyware die significante risico's geeft voor contraspionage en veiligheid van de Amerikaanse overheid. Daarnaast geldt dit gerichte verbod voor spyware die significante risico's geeft voor "ongepast gebruik door een buitenlandse overheid of buitenlands persoon".

Dictators en democratieën

De notoire Pegasus-spyware, afkomstig van het Israëlische bedrijf NSO, is door de jaren heen gebruikt én misbruikt door diverse partijen tegen uiteenlopende doelwitten. Daaronder bevinden zich vijanden van bepaalde dictators en regimes, maar ook journalisten en politici in de Europese Unie waarbij de spyware is ingezet door democratische overheden.

Leverancier NSO heeft altijd verklaard dat het strikte criteria hanteert voor wie zijn afluistersoftware mag gebruiken. In de praktijk valt er flink af te dingen op die geruststellend bedoelde mededeling van de leverancier. Eind 2021 is NSO door de VS op de zwarte lijst gezet, waarna ook de Israëlische overheid het spywarebedrijf aan banden heeft gelegd. De lijst met toegestane landen waaraan Pegasus mag worden geleverd, is toen beperkt van 103 naar 37 landen.

Route en speelruimte

In juni vorig jaar waren er geruchten dat NSO zich wil laten kopen door een partij in de VS: defensietoeleverancier L3Harris. Daarmee zou het omstreden Israëlische bedrijf dan sancties van de Amerikaanse overheid kunnen omzeilen. De nu afgevaardigde executive order van Biden snijdt deze route af, doordat er nuances zijn toegevoegd over mogelijk misbruik door derden.

Tegelijkertijd geeft de executive order ook de Amerikaanse overheid nog de ruimte om wél spyware te blijven gebruiken. De inperking door Biden geldt namelijk niet voor non-commerciële producten, zoals dus spyware die is ontwikkeld door de overheid zelf. De Amerikaanse inlichtingendienst NSA (National Security Agency) heeft in het verleden diverse soorten aftap-, spionage- en hacksoftware gemaakt. Dat is aan het licht gekomen door de onthullingen van voormalig NSA-medewerker Edward Snowden, die zijn toevlucht heeft gezocht in Rusland.