Grapperhaus streeft naar gerichte achterdeur in encryptie

Grapperhaus stelt nu dat er geen sprake zou zijn van een brede backdoor die een hele dienst of software 'openlegt'.

"Leidt het inbouwen van een achterdeur per definitie tot het hebben van inzicht in alle communicatie die via een bepaalde dienst of software gedeeld wordt, of is het mogelijk om de toegang te beperken tot specifiek berichtenverkeer tussen specifieke deelnemers?", heeft CDA-Kamerlid Chris van Dam formeel gevraagd aan de minister van Justitie en Veiligheid. Het nu verstrekte antwoord gaat niet volledig in op de vraag, maar lijkt wel de overtuiging uit te dragen dat een backdoor in encryptie níet een algehele ondermijning vormt van versleuteling. Dit in tegenstelling tot de consensus onder security- en encryptie-experts.

Algehele verzwakking vs gerichte

"Zoals aangegeven in het antwoord op de vragen 2 en 3 streef ik naar oplossingen binnen de kaders van het kabinetsstandpunt over encryptie uit 2016. Dergelijke oplossingen zouden toegang moeten bieden tot communicatie tussen specifieke deelnemers of van een specifieke deelnemer", schrijft minister Grapperhaus van Justitie in zijn beantwoording van de Kamervragen. In 2016 heeft het Nederlandse kabinet het formele standpunt ingenomen dat de overheid géén beperkende wettelijke maatregelen moet nemen voor de ontwikkeling, de beschikbaarheid en het gebruik van encryptie binnen Nederland.

De laatste tijd heeft Justitie-minister Grapperhaus echter openlijk verklaard dat hij toch op een of andere manier backdoor-toegang wil bewerkstelligen, voor opsporingsdoeleinden. "Het breder gebruik van encryptie, onder meer door het standaard instellen van versleuteling bij communicatie tussen personen, maakt het opsporen van strafbare feiten lastiger en soms onmogelijk", legt hij nu wederom uit in de beantwoording van Van Dams Kamervragen.

Kraakkracht van politie en AIVD

Het CDA-Kamerlid heeft daarbij ook gevraagd of het een optie is om de kracht van de encryptie te beperken, en daarmee de kraakbaarheid te vergroten. "Zou het een optie zijn om bij wet de sleutellengte van encryptie te beperken tot een zodanig niveau dat professionele diensten als de politie en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) een reële mogelijkheid krijgen om encryptie te kraken, anders dan amateurs?"

Grapperhaus antwoordt daarop dat momenteel de mogelijkheden worden bezien om rechtmatige toegang tot communicatie te verkrijgen, en wat dan de voor- en nadelen daarvan zijn. "Daarbij hecht ik aan overleg met publieke en private partijen en streef ik naar oplossingen binnen de kaders van het kabinetsstandpunt over encryptie uit 2016. Uw Kamer is hierover bij brief van 4 januari 2016 geïnformeerd."

Berichten in onversleutelde vorm

De antwoorden van de minister lijken er ook op te duiden dat hij zich geen zorgen maakt over 'uitwijk' van criminelen als encryptie van reguliere communicatieplatformen wordt ingeperkt. Een stelling van backdoor-tegenstanders is dat het illegaal maken van sterke encryptie er alleen maar voor zorgt dat alleen criminelen dan sterke encryptie hebben. Van Dam vraagt: "Hoe groot schat u de kans in dat bij het toegankelijk maken van thans ge-encrypt berichtenverkeer zoals Whatsapp en Telegram criminelen eigen zelf-encrypte voorzieningen gaan opzetten en daar gebruik van gaan maken?"

Waarop Grapperhaus antwoordt: "Het opzetten van eigen voorzieningen voor het versturen van encrypted berichten is mogelijk en niet bij wet verboden. Er zijn dan ook bedrijven die voorzieningen voor het versturen van encrypted berichten aanbieden. In het kader van strafrechtelijke onderzoeken zijn niettemin bij bedrijven reeds berichten in beslag genomen en heeft het OM berichten in onversleutelde vorm kunnen inzien." De mogelijkheid van invallen en inbeslagname bij communicatie-aanbieders leunt dan wel op het ontbreken van volledige end-to-end encryptie.