Gemeenten moeten security verbeteren, maar krijgen geen extra geld daarvoor

Hoe sneller, hoe beter. Dat probeerden enkele Tweede Kamerleden minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid, VVD) duidelijk te maken over de Nederlandse cybersecuritystrategie. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) had van tevoren aandacht gevraagd voor enkele punten, zoals de gemeentelijke uitvoeringscapaciteit, maar er werden geen extra financiële middelen beloofd. De Kamerleden vroegen om meer duidelijkheid over het tijdpad van de strategie die zes jaar bestrijkt.

"Economische spionage is een zinkgat", stelde Tweede Kamerlid Dekker-Abdulaziz (D66) in het debat, "je hebt het pas door als je wegzakt." Dekker-Abdulaziz ziet veel in de Nederlandse Cybersecuritystrategie waar ze blij van wordt, maar ze benadrukt dat de digitale veiligheid van Nederland staat of valt met de uitvoering. Het Tweede Kamerlid vraagt zich onder meer af of de gemeenten en waterschappen de grote ambities kunnen waarmaken.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) had in aanloop naar het debat geschreven dat de minister complimenten verdient voor de "ambitieuze en omvattende strategie", maar "tegelijkertijd zien wij dat de NLCS vooral een rijksstrategie is en er te weinig rekening is gehouden met de gemeentelijke uitvoeringscapaciteit". Gemeenten willen meer financiële middelen, er moet een digitaal veiligheidsstelsel komen met duidelijke rollen en de informatiepositie van gemeenten moet worden verbeterd.

'Digitale pleuris'

Tweede Kamerlid Van Weerdenburg (PVV) wilde meer duidelijkheid over wie wanneer verantwoordelijk is, waarbij ze verwees naar kritiek van de Cyber Security Raad. "De cyberweerbaarheid van ons land moet chefsache zijn", adviseerde die al medio 2021. Het ontbreekt volgens de raadsleden in de Nederlandse Cybersecuritystrategie, die de jaren 2022-2028 bestrijkt, aan duidelijkheid wanneer bepaalde stappen moeten worden gezet. Haar collega Rajkowski (VVD) drong bij de minister aan om te zorgen voor een analoog terugvalplan in het geval dat de "digitale pleuris" uitbreekt en vroeg of in de grote ISIDOOR-oefening, die eind 2023 of begin 2024 gaat plaatsvinden, ook meegenomen kan worden wat tijdens zo’n crisis in de fysieke wereld gebeurt.

Gemeenten en waterschappen worden op verschillende wijze ondersteund, reageerde Yeşilgöz-Zegerius. Bijvoorbeeld door verschillende ministeries en de koepelorganisaties. Ze benadrukte dat enkele ministeries, de G4 en de VNG samenwerken aan afspraken om de weerbaarheid te vergroten en die afspraken zullen volgende week worden bekrachtigd. "Wij hebben hier hoge verwachtingen van en zullen ons voor dit convenant inspannen", had de VNG al geschreven. ‘Gemeenten rekenen op het rijk als partner.’

Organogram komt eraan

De minister vertelde verder dat ze van plan is om een update van de strategie voor het einde van het jaar naar de Kamer te sturen. Begin volgend jaar komt er een organogram dat meer inzicht geeft in de verantwoordelijkheden en jaarlijks zal de voortgang van de Nederlandse Cybersecuritystrategie worden gemonitord. En tijdens de ISIDOOR-oefening zullen de gevolgen voor de fysieke wereld gedeeltelijk worden meegenomen, afhankelijk van welke partners meedoen.

Dit artikel is eerder verschenen bij Binnenlands Bestuur, zustertitel van AG Connect.