'Israël profiteerde diplomatiek van verkoop Pegasus-spyware'

Israël heeft diplomatiek geprofiteerd doordat het zeggenschap heeft over wie toegang krijgt tot de zeer effectieve spionagesoftware Pegasus. Tot die conclusie komt The New York Times na langdurig onderzoek. Sommige landen zouden zelfs hun stemgedrag bij de Verenigde Naties hebben aangepast nadat ze toegang hadden gekregen tot de software.

ANPMeer van deze auteur

monitoring — © Shutterstock

Shutterstock

Over het gebruik van Pegasus ontstond de afgelopen jaren herhaaldelijk ophef. De software kwam internationaal in 2011 op de markt en kan worden gebruikt om toegang te krijgen tot informatie op telefoons. Dat bleek handig bij de jacht op terroristen en criminelen, maar sommige landen gebruikten de spyware naar verluidt ook om activisten en journalisten te bespioneren.

Pegasus bleek zeer gewild en Israël had zeggenschap over welke landen toegang kregen tot de software van producent NSO, schrijft de krant. Die is ook geleverd aan staten waar Israël traditioneel een gespannen relatie mee heeft, zoals de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Saudi-Arabië.

Olijftak

De VAE kregen volgens de krant als een soort 'olijftak' in 2013 de gelegenheid om de software te kopen. Dat gebeurde enkele jaren nadat Israëlische spionnen in Dubai een topfiguur van Hamas hadden vergiftigd in een hotel. Kroonprins Mohammed bin Zayed had daar woedend op gereageerd, maar wilde later wel graag Pegasus aanschaffen.

Ook Saudi-Arabië bemachtigde de software, maar er ontstonden technische problemen toen de Israëlische exportvergunning voor het product niet werd vernieuwd. Dat gebeurde omdat het land misbruik zou maken van de spyware. Kroonprins Mohammed bin Salman belde uiteindelijk zelf met toenmalig premier Benjamin Netanyahu, die direct opdracht zou hebben gegeven het probleem op te lossen.

Netanyahu kon een conflict met de Saudiërs niet gebruiken. Israël had een maand eerder een historische overeenkomst gesloten met de VAE en Bahrein. Die landen normaliseerden hun relatie met Israël. Saudi-Arabië tekende dat akkoord niet, maar werkte wel mee door Israëlische vliegtuigen toegang te geven tot het Saudische luchtruim.

Zwarte lijst

Pegasusproducent NSO raakte uiteindelijk in de problemen door toedoen van de Verenigde Staten. Die hadden al bedongen dat Pegasus niet gebruikt kon worden om toestellen met Amerikaanse telefoonnummers te kraken. De Amerikaanse autoriteiten hadden de software zelf ook geprobeerd, maar besloten vervolgens tot woede van Israël om NSO eind 2021 op de zwarte lijst te zetten.